چکیده:
هدف: درشهرستان بم مصرف تریاک که تا قبل از وقوع زلزله (دیماه 1382 ) بسیار شایع بوده است، پس از زلزله مشکلاتی برای بازماندگان این حادثه ایجاد کرد. هدف از این مطالعه، بررسی وضعیت اعتیاد و نگرش وابستگان به مواد افیونی و خانواده آنان به تاثیر اعتیاد بر تحمل صدمات ناشی از زلزله در این شهرستان میباشد.
روش: این مطالعه کیفی در شهر بم، یکی از روستاهای اطراف آن و هشت بیمارستان شهرهای کرمان و تهران، که زلزله زدگان را پذیرفته بودند، اجرا گردید. با 159 نفر مصاحبه شد که از این میان، 61 نفر وابستگان به مواد افیونی و بقیه از خانواده وابستگان به مواد افیونی، مردم بم، پزشکان، پرستاران و امدادگران ستادی و استانی درمان بودند. روش پرسشگری مصاحبه انفرادی بود. کار میدانی 15 روز پس از وقوع زلزله شروع شد و دو هفته طول کشید.
یافته ها: الگوی غالب مصرف مواد در اکثر آنان تریاک و به صورت تدخینی بوده است. به نظر بیش از نیمی از مصاحبه شوندگان وابسته به مواد افیونی، اعتیادشان باعث کاهش صدمات ناشی از زلزله شده بود و حدود یک سوم آنان اعتیاد را عامل افزایش دهنده صدمات میدانستند. در حالی که به نظر نیمی از اعضای خانواده، اعتیاد نقشی در میزان آسیبها و صدمات نداشته و از نظر نیمی دیگر، اعتیاد باعث افزایش آسیبها و صدمات شده است.
نتیجه گیری: از آنجا که در حال حاضر در بم به دلایل گوناگون، خطر تشدید وضعیت اعتیاد وجود دارد و نگرش مثبت و یا حتی خنثی به استفاده از مواد افیونی، پیش بینی کننده شروع و ادامه مصرف مواد میباشد، لذا به منظور پیشگیری و کنترل آن، پیش بینی مداخلاتی که بتواند بر نگرش افراد تاثیر بگذارد، الزامی به نظر میرسد.
خلاصه ماشینی:
"نگرش وابستگان به مواد افیونی و خانوادههای آنان در مورد تأثیر اعتیاد بر صدمات ناشی از زلزلهء بم هدف:در شهرستان بم مصرف تریاک که تا قبل از وقوع زلزله(دی ماه 1382)بسیار شایع بوده است،پس از زلزله مشکلاتی برای بازماندگان این حادثه ایجاد کرد.
اطلاعات به دست آمده از تحلیل 191 نفر از پذیرششدگان مرکز درمان سرپایی وابستگان به مواد افیونی بم(وابسته به سازمان بهزیستی)در طول سال 1381، نشان میدهد که تریاک ماده مصرفی غالب بوده،مصرف هروئین و شیره نیز نادر نبوده،ولی مصرف تزریقی مواد و استفاده از سرنگ مشترک نادر بوده است(سازمان بهزیستی کشور،1382).
از آنجا که معمولا تأثیر بر نگرش بخش مهمی از اقدامات پیشگیری از اعتیاد را تشکلیل میدهد(بلوم2،1996)،هدف این مطالعه توصیفی کیفی،بررسی الگوی مصرف مواد قبل از زلزله و شناسایی نگرش وابستگان به مواد افیونی و خانواده آنان در مورد تأثیر اعتیاد بر تحمل صدمات ناشی از زلزله در شهرستان بم بوده است.
حدود یک سوم از وابستگان به مواد افیونی(18 نفر)ابراز کردند که اعتیادشان باعث افزایش صدمات و خسارات ناشی از زلزله شده است،به طوری که مردی 38 ساله وابسته به مواد افیونی بستری در یکی از بیمارستانهای کرمان گفت:«به نظر من مصرف مواد تأثیر زیادی در میزان صدمات داشت،برای اینکه انرژی را از فرد میگیرد و این امر میتواند باعث شود که فرد نتواند به موقع از زیر آوار خارج شود و در نتیجه صدمات بیشتری به وی وارد میشود."