چکیده:
تبیین ماهیت نمایندگی مجلس به علت دینی بودن جامعه ایران و وجود نظریه های مختلف در مورد حکومت و همچنین مساله مشارکت مردم در انتخاب نمایندگان، از ابتدای تاسیس مجلس در ایران از چالش برانگیزترین موضوعات مرتبط با قوه مقننه بوده است. برای تبیین ماهیت نمایندگی مجلس در حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران باید هر یک از ارکان نمایندگی مجلس؛ یعنی ولی فقیه، نماینده و مردم جداگانه تحلیل شوند. بر این اساس، ماهیت نمایندگی مجلس در حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، وکالت قانونی، ماذون از ولی فقیه است. ولی فقیه، وظیفه اداره جامعه را از جانب خداوند متعال دارا می باشد، اما ایشان بر اساس اصل مشارکت مردم در اداره جامعه، وظیفه تقنین و نظارت خود را طبق قانون اساسی که مورد قبول همگان است، به نمایندگان مجلس، برای انجام وظایف نمایندگی تفویض کرده اند و نمایندگان از جانب مردم وکالت دارند تا حق مشارکت آنان در اداره جامعه را محقق سازند.
Since the establishment of Islamic parliament in Iran، the explanation of the nature of ‘being a parliament representative’ is one of the most challenging issue in the legislature due to the fact that the Iranian society is a Muslim society، that there are many differing views on the nature of Islamic government، and that people have rights to participate in the elections، including the election of their own parliament representatives. To explain the nature of representation in the constitutional law of the Islamic Republic of Iran، one has to make analysis of each of the constituent elements of representation as far as the Islamic parliament is concerned. The analysis will cover such issues as ‘the guardianship of the Muslim jurist’، ‘those who are elected as representatives’، and ‘people’. Accordingly، the nature of parliamentary representation as stipulated in the constitution of the Islamic republic of Iran is a legal representation permitted by the Muslim guardian jurist. The Muslim jurist is، in a sense، appointed by God to take responsibility of running the social affairs of the Muslim community. However، according to the principle of public participation، the Muslim jurist delegates his responsibility of legislating and supervising، which is stipulated in the constitution and commonly accepted، to the legislators or the elected representatives of the people to act on his behalf. The representatives have been elected to pave the way for people to participate in running their own social affairs.
خلاصه ماشینی:
ولی فقیه، وظیفه اداره جامعه را از جانب خداوند متعال دارا میباشد، اما ایشان بر اساس اصل مشارکت مردم در اداره جامعه، وظیفه تقنین و نظارت خود را طبق قانون اساسی که مورد قبول همگان است، به نمایندگان مجلس، برای انجام وظایف نمایندگی تفویض کردهاند و نمایندگان از جانب مردم وکالت دارند تا حق مشارکت آنان در اداره جامعه را محقق سازند.
بر این اساس، در این پژوهش ابتدا جایگاه سه رکن دخیل در ماهیت نهاد نمایندگی مجلس ـ ولی فقیه، نماینده و مردم ـ را در حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران مورد بررسی قرار داده و بعد از آن به تحلیل نظریه مختار در این زمینه خواهیم پرداخت.
بر این اساس، برای شناخت بهتر ماهیت نمایندگی مجلس در حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، باید جایگاه ولی فقیه و مردم به درستی در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران شناخته شود.
تحلیل ماهیت نمایندگی مجلس در حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران و تبیین نظریه وکالت قانونی مأذون از ولی فقیه دانستیم که جمیع وظایف حکومتی در اختیار ولی فقیه که نایب عام امام معصوم7 است، از جانب خداوند متعال است و او صلاحیت تصمیمگیری در این زمینه را خواهد داشت و از آنجایی که به تنهایی برعهدهگرفتن جمیع این وظایف، امری محال است، ایشان میتواند انجام این امور را به اشخاص دیگر واگذار نماید.
لذا در حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، ولی فقیه به مجلس شورای اسلامی بر اساس قانون اساسی اذن در اعمال ولایت در حدود وظایف این نهاد را داده است.