چکیده:
پژوهش حاضر با هدف بررسی میزان توجه به مولفه های آموزش چند فرهنگی در کتابهای درسی دوره متوسطه در سال تحصیلی93ـ1392 انجام شد. تحقیق به شیوه تحلیل محتوا و اسنادی انجام شده است. جامعه پژوهشی حاضر، شامل کلیه کتابهای درسی دوره دوم متوسطه نظری در سال تحصیلی 93-1392 است که درمجموع شامل 32 کتاب است. از بین جامعه پژوهش، تعداد 7 عنوان کتاب درسی شامل کتابهای؛ مطالعات اجتماعی سال اول متوسطه، جامعهشناسی 1، جامعهشناسی 2، علوم اجتماعی سال چهارم متوسطه، تاریخ ایران و جهان 1و 2، تاریخ شناسی سال چهارم متوسطه رشته ادبیات و علوم انسانی که توقع طرح مولفه های آموزش چند فرهنگی در آن ها وجود دارد، نمونه پژوهش را تشکیل می دهند. . ابزار پژوهش در بخش تحلیل اسنادی فرم فیش برداری و در بخش تحلیل محتوا چک لیست یا سیاهه تحلیل محتوا بوده است. داده های تحلیل محتوا با استفاده از آمار توصیفی تجزیه و تحلیل شده است. عمدهترین یافته های پژوهش عبارت اند از: از مجموع 180 فراوانی مرتبط در کتب درسی دوره متوسطه ، کتاب درسی تاریخ (1) با 76 فراوانی مرتبط با مولفه های آموزش چند فرهنگی ، یعنی (22/ 42%) بیشترین میزان توجه به مولفه های آموزش چند فرهنگی و کتاب درسی مطالعات اجتماعی اول متوسطه با 5 فراوان یعنی (77/ 2%)، کمترین میزان توجه به مولفه های آموزش چند فرهنگی را داشته اند. از بین مولفه های مطرح در آموزش چند فرهنگی بیشترین میزان توجه به مولفه «معرفی فرهنگ های مختلف به دانش آموزان در محتوای کتب درسی» با 59 فراوانی مرتبط با مولفه های آموزش چند فرهنگی یعنی (77/ 32%) و کمترین میزان توجه مربوط به مولفه های «کمک به درک و تحمل آراء متفاوت از فرهنگ های دیگر در محتوای کتب درسی و تعریف تکالیف چند فرهنگی برای دانش آموزان در محتوای کتب درسی» با یک فراوانی یعنی (55/ 0%) است.
The present paper aims to investigate the amount of multi-cultural education components in the textbooks of secondary schools from 2013 to 2014. It is conducted through text-analysis. The components of Multi-cultural education were initially collected from theoretical text and research background using document analysis and then they were numbered in the textbooks of secondary schools. The units of analysis were sentence، question، picture، activity، and the poem in the textbooks. Research tools were bibliography cards and inventory form in document and text analysis respectively. Data were analyzed by using descriptive statistics. The statistical population is the textbooks of secondary schools from 2013 to2014 and samples were Iran and International History I، Iran and International History II، History (Pre-University Schools)، Social Studies (Secondary Schools)، Sociology I، Sociology II، Social Studies (Pre-University Schools) which were expected to contain multi-cultural education components. The most significant results are as follows: out of 180 frequencies in the text books of secondary schools، History I with 76، i.e. 42.22% contained the most multi-cultural education components and Social Studies of secondary school with 5، i.e. 2.77% contained the least components. Among the components، “introducing various cultures to students in the content of textbooks” had the largest number of frequencies، i.e. 59 and “helping to understand and tolerate different opinions from various cultures، and defining multi-culture homework for students in the content of textbooks” had the smallest one، only 1، i.e. 0.55%.
خلاصه ماشینی:
(رجوع شود به تصویر صفحه) ٢-٢- تحلیل محتوای کتاب درسی تاریخ ایران و جهان ٩ سال سوم متوسطه تجزیه و تحلیل کتاب درسی تاریخ ایران و جهان ٢ سوم متوسطه نشان میدهد که از مجموع ٢٧ فراوانی ٦ فراوانی یعنی ٢٢/٢٢% مربوط به مؤلفۀ «معرفی فرهنگ های مختلف به دانش آموزان در کتب درسی»، است و به مؤلفه های «توجه به رویدادهای مختلف تاریخی در جغرافیای فرهنگ های گوناگون در محتوای کتب درسی» با ٩ فراوانی یعنی ٣٣/٣٣%، «کمک به درک و احترام به ادیان و مذاهب گوناگون در محتوای درسی» با ٥ فراوانی یعنی ١٨/٥١%، «کمک به پذیرش تنوع و تکثر و قبول آن به عنوان واقعیتی طبیعی از زندگی انسان در محتوای کتب درسی» با ٢ فراوانی یعنی ٧/٤٠% و «توجه به ایجاد زمینه درک نقش همۀ فرهنگ ها در شکل گیری تمدن و تولید دانش در محتوای کتب درسی، ارائۀ مباحثی در مورد حقوق بشر در 008 محتوای کتب درسی، احترام به حق حف زبان قومی برای اقلیت های فرهنگی، انعکاس اعیاد، مناسک ، جشن ها و آداب و رسوم مرتبط با اقلیت های فرهنگی در محتوای کتب درسی، تعریف تکالیف چند فرهنگی برای دانش آموزان در محتوای کتب درسی» هرکدام با ١ فراوانی یعنی هرکدام با ٣/٧٠% توجه شده است .