چکیده:
با تشکیل دولت صفویه و رسمی شدن مذهب تشیع و به دنبال آن، درخواست از علمای شیعه جهت نشر معارف شیعه، و از همه مهمتر تغییر نگرش نسبت به حدیث و رشد اخباریگری، بستر مناسبی در سدههای دهم تا دوازدهم، به ویژه یازدهم جهت فعالیتهای متنپژوهانه شکل گرفت. بیشترین فعّالیتهای متنپژوهانه شیعه در این زمان صورت پذیرفته است. بیش از هشتاد درصد شروح کتب اربعه از جهت کمی و کیفی در این زمان نگاشته شد. الکافی بیشتر از کتب دیگر مورد توجه قرار گرفته و این امر متاثر از تفکر اخباری و کمی هم نقد بر عقلگرایان است. ده درصد از کتابها به زبان فارسی است. بیشتر آثار توسط اخباریان نگاشته شده است.
خلاصه ماشینی:
افرادی چون درویش محمد اصفهانی نطنزی عاملی جد محمد باقر مجلسی، 2 مجلسی اول، 3 فیض کاشانی، مجلسی دوم، محمد طاهر قمی (م1098ق)، خلیل بن غازی قزوینی (م1089ق) 4 و سید نعمت الله جزایری در این عرصه فعالیت زیادی داشتند.
مجلسی اول در جلد آخر روضة المتقین آورده است: من بیش از پنجاه سال از عمرم را در نقد و بررسی اخبار رسول خدا( و ائمه طاهرین( صرف نموده، و چکیده و مغز همه مطالعات و تحقیقات خود بر آثار لوامع صاحبقرانی، ج1، ص47.
محمد تقی مجلسی در مقدمه روضة المتقین فی شرح من لایحضره الفقیه، انگیزه نگارش کتاب را درخواست عدهای از دوستان دینی و اهل یقین جهت بیان اسرار احادیث دانسته است.
3 _ شرح اصول الکافی: نام اصلی آن «الدر المنظوم من کلام المعصوم(» و اثر علی بن محمد بن حسن بن زین الدین عاملی(م1103ق) است.
5 _ مرآة العقول فی شرح اخبار آل الرسول(: این کتاب شرحی بر اصول، فروع و روضه الکافی است که توسط محمد باقر مجلسی به نگارش در آمده است.
11 _ الذریعة الی حافظ الشریعه: شرحی بر اصول الکافی و توسط رفیع الدین محمد بن محمد مؤمن گیلانی، شاگرد علامه مجلسی نگاشته شده است.
8 _ الحاشیة علی اصول الکافی: اثر محمد باقر مجلسی و حواشی فقط بر اصول الکافی است.
_ ده درصد آثار به زبان فارسی است و سید علاالدین گلستانه، آقا جمال خوانساری و محمد باقر مجلسی بیشترین اثر فارسی را داشتهاند.