چکیده:
دانشجویان، بخش مهمی از سرمایه انسانی جامعه محسوب میشوند که هزینههای زیادی صرف حفظ و ارتقای سلامت آنها میشود. باوجود زیانهای شناختهشده سیگار برای سلامتی، جوانان و دانشجویانی هستند که در اوقات فراغت خود سیگار مصرف میکنند. این پژوهش به دنبال تبیین نقش اوقات فراغت در اعتیاد به سیگار دانشجویان، براساس نحوه ادراک این کنش معنادار اجتماعی نزد آنان است. با توجه به هدف مطالعه، در پژوهش حاضر از روش تحقیق کیفی و راهبرد نظریه زمینهای استفاده شده است. برای گردآوری دادهها نیز از مصاحبه نیمه ساختاریافته استفاده شد. جامعه مورد مطالعه را دانشجویان پسر خوابگاهی دانشگاه یزد تشکیل میدهند که تعداد 50 نفر به شیوه غیرتصادفی و هدفمند در مصاحبهها مشارکت داشتند. با تحلیل دادهها در چارچوب کدگذاری نظری، پنج مقوله اصلی (نبود نظارت خانواده، محدودیت امکانات ورزشی، تفریح قهوهخانهای، فراغت منفعلانه، مصرف دخانیات) و یک مقوله هسته (اوقات فراغت بستر بروز رفتار مصرفمحور) استخراج شد. در پایان مدل پارادایمی مستخرج از دادهها طرح شد.مفاهیم کلیدی: اوقات فراغت، سیگار، دانشجویان، اعتیاد، نظریه زمینهای.
خلاصه ماشینی:
در رابطه با نقش اوقات فراغت و تأثیر آن بر مصرف سیگار در میان دانشجویان پژوهش های اندکی صورت گرفته و اغلب پژوهش های انجام شده پیرامون این موضوع به شکل خاص ، با محور قراردادن روش شناسی کمی و فرض های نظری درصدد تبیین این مسئله متأثر از نظریه هستند و برخی نیز تعمیم یافته ها را دنبال میکنند؛ از همین رو از شناخت ماهیت موضوع و ورود به عمق واقعیت و فرایند این کنش باز میمانند.
همچنین ناظمی و همکاران (١٣٩١) پژوهشی با عنوان بررسی شیوع و علل گرایش به دخانیات در دانشجویان را بر روی ١٨٠٠ نفر از دانشجویان دانشگاه های شهر شاهرود انجام داده و به این نتیجه رسیدند که از جمله عوامل مهم در گرایش دانشجویان به مصرف سیگار دوری از / خانواده ، سرگرمی و گذراندن اوقات بیکاری، رابطه با دوستان سیگاری و کاهش استرس است .
مصاحبه های صورت گرفته نشان میدهد؛ همان - گونه که ویلیام گود اظهار میدارد؛ یکی دیگر از عوامل زمینه ساز، وجود زمان های آزاد بسیاری است که دانشجویان در این مواقع از فعالیت های درسی فارغ هستند اما در پر کردن این اوقات سرگردان هستند در نتیجه در جمع های شبانه و گروهی شرکت میکنند که معمولا دوستان مشترک بانی آن هستند و در نقش همان رسانه هایی ظاهر میگردند که از نگاه نظره خرده فرهنگ ، ترویج دهنده و محور اتصال نوجوانان و فرهنگ کوچه و خیابان میباشد؛ در این دیدارها شیوه های اوقات فراغتی خاصی شکل میگیرد که سیگار و گاها مصرف مواد مخدر و مشروبات الکلی خاص ، در آن نمود بیشتری دارد از طرف دیگر و همسو با نظریه فشارهای اجتماعی، در مواردی که لذت و هیجانات فردی و گروهی افراد به دلایلی مختلفی از جمله فقدان یا نبود امکانات ورزشی و فراغتی در محیط خوابگاه مخصوصا تعطیلی این امکانات در شب ، به خوبی 1.