چکیده:
بسیاری از مناطق توسعه یافته صنعتی با مرزبندی های مکانی و جغرافیایی تعریف نمی شوند؛ در شرایط موجود، فعالیت های اقتصادی در دوران جدید، ماهیت متراکم ، چندبعدی ، فراگیر و سازمان یافته پیداکرده است . در این روند، منظومه های اقتصاد تجاری در حوزه های شهری و همچنین مناطق صنعتی در حوزه های همجوار مراکز تجاری سازماندهی شده اند. از جمله این نمونه ها می توان به «اساکو» در ژاپن ، «اینکان » در کره جنوبی ، «بیجنیک » (پکن ) و «تیان جین » در چین و «مانیل » در فیلیپین اشاره داشت . این مناطق به گونه ای سازمان دهی شده اند که منظومه های منطقه شهری، حوزه شهرهای مرکزی و مادر شهرها را در کنار حوزه های صنعتی قرار می دهند. این امر با شاخص های تولید اقتصادی در قرن ١٩ که حوزه های مربوط به جغرافیای صنعتی را از جغرافیای تجاری تفکیک می کرد، متمایز شده است . چنین روندی نشان می دهد که سیاست گذاری اقتصادی بر مبنای شبکه هایی شکل گرفته که پیوند همه جانبه ای بین عرصه های تولید، بازاریابی ، عرضه و بازار تجاری را ایجاد نموده است . زمانی که جغرافیای اقتصادی دگرگون می شود، بیانگر آن است که سیاست گذاری صنعتی، مالی و تجاری در «فضای متراکم » و در هم تنیده قرار می گیرد. تعامل اقتصادی میان مناطق صنعتی و تجاری بر اساس الگوی رفتار و شبکه های تولید بین المللی سازمان دهی می شود.دراین شرایط شاهد شکل گیری شهرهای قدرتمند و بزرگ بوده ایم که از آن ها به عنوان «شهرهای جهانی » یاد می شود. این شهرها نقش مهمی در همگرایی اقتصادی ایفا نموده و سازمان دهی «چند ضلعی توسعه » را عهده دار می باشند. نظریه شهرهای جهانی توسط «تیلور» ارائه شد. وی بر این اعتقاد است که اهمیت شهرهای جهانی در شبکه های شهری منطقه ای بوده که ارتباطات گسترده ای را با محیط های مختلف در حوزه های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی برقرار می نماید. در این مناطق ، تولید و مبادله اقتصادی به موازات ارتباطات اجتماعی گسترش می یابد. برای تثبیت چنین فرایندی از الگوی شبکه سازی و سازمان دهی چندضلعی توسعه استفاده می شود.
خلاصه ماشینی:
چنین روندی نشان می دهد که سیاست گذاری اقتصادی بر مبنای شبکه هایی شکل گرفته که پیوند همه جانبه ای بین عرصه های تولید، بازاریابی ، عرضه و بازار تجاری را ایجاد نموده است .
از آنجایی که برای سازماندهی نهادهای اقتصادی جدید، سرمایه گذاران امریکایی و ژاپنی نقش محوری داشته اند، از این رو می توان به این جمعبندی رسید که ایجاد مجتمع های صنعتی جدید در آسیای شرقی و همچنین ظهور شهرهای جهانی به عنوان ضرورت اقتصاد امریکایی تلقی شده و نهادهای بین المللی در دوران بعد از جنگ سرد، امکان تحرک بیشتری را برای تحقق چنین اهدافی فراهم ساختند.
1. Akamatsu براساس شاخص های اقتصاد سیاسی بین المللی، می توان الگوهای مبادله اقتصادی نظیر تجارت ، سرمایه گذاری خارجی و رفتار شرکت های چندملیتی در حوزه های منطقه ای و بین المللی که در روند توسعه سازمان یافته قرار می گیرند، را توضیح داد .
بنابراین لازم است تا شاخص های مربوط به سیاست گذاری در اقتصاد جهانی را براساس سازماندهی شبکه های تولید بین المللی موردتوجه قرار داد؛ زیرا این شبکه ها می توانند نقش موثر و سازنده ای در توسعه اقتصادی حوزه های مختلف جغرافیایی ایفا نمایند.
شکل گیری چنین مجموعه هایی را می توان بیانگر حجم عظیم تولید اقتصادی و همچنین گسترش بازارهای تجاری دانست ؛ بازارهایی که می توانند مازاد اقتصادی زیادی را برای اقتصاد سرمایه داری ایجاد نموده و از این طریق توسعه و تکامل شبکه های تولید بین المللی مطابق مدل ارائه شده حاصل می گردد.
and others (2004) Global Production Networking and Technological Change in East Asia, Oxford: World Bank/ Oxford University Press.