چکیده:
در ادبیات امروز، نمادها نقش مهمی در تصویرآفرینی و انتقال معانی ایفا میکنند. یکی از این نمادها که به شکلی هوشمندانه از سوی شاعران مورد استفاده قرار میگیرد عنصر رنگ است. از همین روی شاعران مقاومت با بکارگیری رنگهای مختلف سعی در بیان آرمانها و خواستههای خود دارند. به عنوان نمونه قیصر امینپور در ادبیات پارسی و محمود درویش در ادبیات عربی با بکارگیری نمادها در آثار خود، تداعیهای پر رمز و رازی در حوزههای تمثیلی با زمینههای گوناگون فرهنگی، آیینی و تاریخی آفریدهاند. عنصر رنگ یکی از اجزای مهم صور خیال و یکی از عناصر برجسته زبان نمادین این دو شاعر است که در خدمت بیان مفاهیم مورد نظر ایشان قرار گرفته است. این مقاله به بررسی رنگهای نمادین به عنوان سمبل ادبیات مقاومت در اشعار قیصر امین پور و محمود درویش پرداخته است. بررسی و تحلیل چهار رنگ سبز، سرخ، زرد و سیاه که بیشترین بسامد کاربردی را در اشعار این دو شاعر داشتهاند، موضوع اصلی این مقاله را تشکیل میدهد. روش کار به صورت توصیفی- تحلیلی بوده و نتایج نشان میدهد که هر دو شاعر از رنگ سیاه به عنوان نماد حزن و اندوه، رنگ سرخ نماد اعتراض و قیام، رنگ زرد نماد جدایی و نرسیدن به هدف؛ و رنگ سبز به عنوان نماد مقاومت و پایداری بهره بردهاند.
خلاصه ماشینی:
از پژوهشهایی که در این زمینه شکل گرفته میتوان به مقاله دکتر مرتضی قائمی و مجید صمدی با عنوان «بررسی کاربرد رنگها در تصویرپردازی محمود درویش از مقاومت فلسطین» و مقاله علی محمدی و جمیله زارعی با عنوان «بررسی و تحلیل آرایه نماد در سرودههای قیصر امین پور» و مقاله محمدمهدی سمتی و نرجس طهماسبی نگهداری با عنوان «رنگهای نمادین در اشعار صلاح عبدالصبور» و همچنین به مقاله یحیی معروف و بهنام باقری با عنوان «جایگاه نمادین رنگ در ادبیات مقاومت(نمونه مورد پژوهانه: سمیح قاسم)» اشاره کرد.
با عنایت به نو بودن مبحث رنگپژوهی در ادبیات و نیز با توجه به اینکه تا کنون پژوهشی در زمینه مقایسه رنگ در اشعار محمود درویش و قیصر امین پور صورت نگرفته است، وجود پژوهشی در تبیین مفاهیمی که دو شاعر از طریق بکارگیری نمادین رنگها در حوزه ادبیات پایداری استفاده کردهاند، ضرورت به شمار میرود.
رنگ سبز در شعر محمود درویش بیشترین کاربرد را به عنوان نماد مقاومت و پایداری به خود اختصاص داده است، که می توان موارد آن را از هم متمایز کرد.
2- در میان رنگها، چهار رنگ سبز، سرخ، زرد و سیاه بیشترین کاربرد را در اشعار مقاومتی قیصر امین پور و محمود درویش به خود اختصاص دادهاند.
3- در استفاده از رنگها به عنوان نماد پایداری، هر دو شاعر به مضامین و مفاهیم مشترکی اشاره دارند، در این میان رنگ سیاه بیشتر به عنوان نماد جاودانگی و پایداری به کار رفته است، رنگ سرخ در اشعار درویش بیشتربه عنوان نماد اعتراض و قیام است و در اشعار امین پور، نماد شهید و شهادت میباشد.