چکیده:
عشایر کوچندۀ سنگسری یکی از کهنترین اقوام ساکن در ایران هستند که بخش عمدۀ معیشتشان بر پایۀ دامداری مبتنی بر کوچ استوار است و هنوز برخی از آنها به این شیوۀ زندگی وفادار ماندهاند. هدف از این مقاله بررسی تداوم فرهنگی از طریق ریشهیابی تاریخی نقوش اسطورهای و نمادینی است که زنان ایل سنگسری بر روی انواع صنایع بهویژه دستبافتهها و زیورآلات سنتی خلق کردهاند. هویت فرهنگی هر ملتی دراساس امری تاریخی است و بحث محوری در این فرض، مفهوم تداوم است؛ بنابراین بدون دیرینهشناسی عناصر فرهنگی نمیتوان هر فرهنگ را کامل و جامع شناخت؛ زیرا شناخت فرهنگ هر قوم یا گروهی مستلزم پژوهشهای ریشهای و تاریخی است. روش مطالعۀ این پژوهش مبتنی بر بررسی اسناد و متون و مشاهدۀ مستقیم صنایع دستی مردم سنگسر است.
The nomadic clans of Sangesari are one of the most ancient Iranian peoples whose subsistence is predominantly based on wandering based pastoralism and some of them are still faithfully living in this manner. The goal of this essay is to assess the cultural perpetuation via historical and radical pursuit of the mythical and symbolic features that Sangesari women have traditionally created on many kinds of manual arts especially on woven and ornaments. The cultural entity of any people is substantially historic in which the main discussion is performed around the concept of continuity. Thus، without a paleontology of cultural elements، we cannot make a complete and comprehensive knowledge about culture، since the cultural cognition of any people or group depends on radical and historical investigations. The research method in this study is based on documents and texts and direct observations to Sangesari manual arts.
خلاصه ماشینی:
"چنین مطالعه ای باید بتواند به سؤالاتی پاسخ دهد، ازجمله اینکه چرا صورت اسطوره ای ایزد مهر در آن قوم به شکل گل نیلوفر آبی است ؟ چرا با وجود یکسان بودن شکل زندگی و معیشت کوچندگان ، دیگر عناصر فرهنگی آنان با یکدیگر تفاوت دارند؟ چرا سیاه چادر سنگسری فضاهای جداگانه دارد؛ اما سیاه چادر بختیاری تک فضایی است ؟ چرا بانوان سنگسری صدها و هزاران سال است که نقوش اسطوره ای خاصی را بر روی فرش ها، گلیم ها و پارچه های خود خلق میکنند و حاضر به تغییر آن نبوده و نیستند؟ به نظر مهرداد بهار (١٣٨٩: ٣٧٢) کارکرد اسطوره ها قبل از هر چیز، شکل دادن به نگاه فلسفی انسان ها نسبت به خود و جهان ، انسجام بخشیدن به جامعه ، معرفی هنجارها و الگوهای رفتاری افراد جامعه و همچنین تأمین آرامش درونی آنان است .
در این مقاله به هشت نماد اسطوره ای در آثار دستینۀ ایل سنگسری با هدف بررسی تداوم تاریخی در فرهنگ این مردم ، اشاره شد که به جز سه مورد انار، خروس و بال شاهین ، که ریشۀ مزدایی دارند، بقیۀ موارد- که نمادهای صلیب ، ماه ، ستاره ، مثلث ، ماهی درهم ، جام و محرمات هستند- با اندک تفاوتی در آثار دست بافت دیگر اقوام و مناطق ایران نیز به فراوانی وجود دارند."