چکیده:
زمینه و هدف: مصرف مواد روان گردان محرک در جوامع بشری به تدریج جایگزین مواد مخدر سنتی شده است که متاسفانه اثرات ناگوار جسمی و روانی شدیدتری ایجاد نموده و امکان ترک این نوع اعتیاد نیز بسیار کمتر از مخدر سنتی می باشد. اکثر افراد معتاد برای هزینه مواد روان گردان محرک دست به جرائمی خطرناک می زنند زیرا توهمات ناشی از مصرف این مواد نیز منجر به وقوع جنایات می گردد. مطالعه حاضر با هدف شناسایی بررسی اپیدمیولوژیک مجرمان مصرف کننده مواد روان گردان در زندان مرکزی ارومیه صورت گرفته است.روش بررسی: این پژوهش یک مطالعه توصیفی مقطعی بود که با مراجعه پژوهشگر به زندان مرکزی ارومیه بر روی 59 زندانی که به علت ارتکاب جرایم متعدد زندانی شده بودند از طریق پرسشنامه صورت گرفت. پرسشنامه شامل دو قسمت اطلاعات دموگرافیک و سوالات مبتنی بر نوع مواد مصرفی و روش مصرف و سوابق فرد بود.نتایج: 58 نفر از نمونه ها مرد و یک نفر زن بودند. تحصیلات اکثر آنان زیر دیپلم بود. بیشتر آن ها بیکار بودند و یا شغل ثابتی نداشتد. اکثر مجرمان (69/2%) به شیشه معتاد بودند. این ماده روان گردان محرک بیشترین علت جرم را تشکیل می داد. میانگین مدت مصرف مواد روان گردان 5/99 + 7/49 سال بود. 15 مجرم مورد بررسی به حبس ابد و اعدام محکوم شده بودند که بیانگر سنگینی و شدت جرم ارتکابی آنان بود. یافته های مطالعه نشان داد که ارتباط معنی داری بین مصرف مواد روان گردان محرک و نوع جرم و سابقه قبلی حبس وجود ندارد (P>0.05 ).بحث و نتیجه گیری: با توجه به تاثیر قطعی مصرف مواد روان گردان محرک به وقوع جرایم سنگینی که اکثرا به حبس ابد و اعدام ختم می شود توجه به دلایل و عوامل زمینه ای و ایجادکننده روی آوری افراد به مصرف این مواد باید مورد بررسی قرار گیرد و اقدامات عملی برای پیشگیری از این معضل شوم اجتماعی صورت گیرد. انجام پژوه شهای مداخل های در زمینه کاهش مصرف این مواد قابل توصیه می باشد.