چکیده:
هدف این مقاله ، بررسی عوامل اجتماعی مـوثر در پـذیرش شـایعه در شـهر تهـران اسـت . ایـن پژوهش به روش پیمایش توصیفی ـ تبیینی انجام شد و با تکنیک پرسشـنامه کـه دارای اعتبـار صوری ، سازه ای و اعتماد (آلفای کرونباخ ٨٠ درصد) بود، به گردآوری اطلاعات اقدام شد. جامعه آماری شامل تمامی افراد خانوارهای مناطق بیست و دوگانه شهر تهران بودند که از بین آنهـا بـا استفاده از فرمول کوکران ، ٣٨٤ نفر به روش خوشه ای چندمرحله ای و سهمیه ای به عنوان نمونـه انتخاب شدند. برای تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از دو شیوه آمار توصیفی و اسـتنباطی و بـا بهره گیری از نرم افزار آماری ، پـس از تهیـه جـدول مـاتریس ، اطلاعـات در قالـب جـدول هـای یک بعدی و دوبعدی تنظیم شد. یافته ها نشان داد: آثار موقعیت ، آثار ارتباط و آثـار چشـم انـداز در پذیرش شایعه تاثیر دارند. بین متغیرهای سن و تحصیلات بـا پـذیرش شـایعه رابطـه معنـاداری وجود دارد، اما بین جنس و شغل با پذیرش شایعه رابطه معناداری مشاهده نشد. ابهـام در خبـر و اهمیت موضوع در پذیرش شایعه تاثیر دارند و شایعه با موضوع سیاسی ، بیشتر مورد پذیرش قرار می گیرد. از منابع تولید شایعه ، مردم و سپس ماهواره بیشترین تاثیر را در پذیرش شایعه دارند.
خلاصه ماشینی:
شایعه یکی از واقعیت های اجتماعی موجود در هر جامعه ای است که تـا حـدی افکـار عمومی را جهت می دهد، تهییج می کند و یا به رکود و خمودی می کشـاند و هـر چنـد کـه واقعیت ها را تأیید نمی کند، از آنجا کـه بـه موضـوعی مهـم کـه تحقیـق دربـاره درسـت یـا نادرست بودن آن مشکل است مربوط می شود، بسـیار اثـرگـذار اسـت .
شایعه با وجود خصلت دروغـین خـود، بـه راحتـی در جامعه جریان پیدا می کند، چراکه به دو نیاز اصلی مردم پاسخ می دهد؛ یکی جنبـه عقلانـی دارد که واقعیت را تبیین می کند و دوم جنبه عاطفی است که باعث می شود از شدت تـنش عاطفی جمعی بکاهد.
/ / / / / / / / / جنس / / سن / / آثار وضع تحصیلات / / / شغل اقتصادی / / / / / / / آثار موقعیت / / / اهمیت سیاسی / / / موضوع / / اجتماعی / / / / آثار آمادگی ابهام موضوع / فرهنگی / / / / / / / مطبوعات / / صداوسیما / / / / پذیرش شایعه آثار ارتباط اهمیت وسایل ارتباطی / / / / / ماهواره / / اینترنت / / / / / / / / / / / آثار چشم انداز تولیدکننده شایعه افراد / / سازمان های رسانه ای شکل ٤.
153 39/8 231 60/2 1/6 میانگین 1/32 بیشترین میانگین مربوط به گویه «در جام جهانی ٢٠١٤ که در کشور برزیل برگزار می شود، انگلیس به مقام قهرمانی خواهد رسید» اسـت (١/٦٦) و بـا توجـه بـه اینکـه از میـانگین کـل (١/٣٢) بیشتر است ، می توان گفت که افراد این شایعه را می پذیرند.