چکیده:
در سالهای اخیر از جمله مباحث اصلی اقتصاددانان توسعه بر تبیین رابطه آزادسازی
تجاری و عملکرد واردات در کشورهای در حال توسعه تمرکز یافته است. لذا با توجه به
تحول جهانی در زمینه آزادسازی تجاری و آثار آن بر اقتصاد، مقاله حاضر به بررسی اثر
آزادسازی تجاری بر 9 قلم کالای وارداتی منتخب در قالب طبقهبندی کالاهای مصرفی،
واسطهای و سرمـایهای میپردازد. با پیروی از ادبیات تجربی موجود، در این مقاله از
الگوی جانشینی غیرکامل و بصورت کالایی که در آن متغیرهای موانعتعرفهای و
غیرتعرفهای تعمیم داده شده برای برآورد پارامترهای تابع تقاضای واردات مبتنی بر
رویکرد همانباشتگی طی دوره زمانی (82-1360) استفاده شده است. نتایج حاکی از آن است
که با آزادسازی تجاری، تقاضای واردات در تمامی گروه کالایی منتخب بیش از یک و نیم
برابر افزایش مییابد، اما بعد از آزادسازی تجاری ترکیب واردات بیشتر به سمت کالای
سرمایهای میل میکند.
طبقهبندی JEL: F12,F17,F41,C22 .
خلاصه ماشینی:
"نتایج آزمون همانباشتگی[32] در کلیه موارد حکایت از وجود یک تابع واردات بلندمدت میان متغیرهای الگوی شامل واردات کالاهای مصرفی (mc1,mc2)، واسطهای (mi1,mi2,mi3) و کالاهای سرمایهای (mk1,mk2,mk3) و عوامل تعیین کننده آن نظیر تولید ناخالص داخلی سرانه، قیمتهای نسبی، نسبت ذخایر ارزی، تعرفه وارداتی ، مجوزها و متغیر انتقالی آزادسازی تجاری (سال 1372) دارد.
حساسیت تقاضای واردات ماشین ظرفشوییخانگی و آسیاب مخلوطکن و سایر برای مصارف خانگی نسبت به قیمتها (er) در بلندمدت از حساسیت پایینی برخوردار میباشند به طوریکه این ضریب برای دو کالای وارداتی مذکور به ترتیب برابر 88/0- و 54/0- برآورد شده است اما از معنیداری بالایی برخورداراند.
کششهای درآمدی از اهمیت آماری بالاتری نیز برخوردارند و لذا اثرات درآمدی در کوتاهمدت بسیارقوی ظاهر شده در حالیکه مدت زمان زیادی به طول میانجامد تا اثرات قیمتی کامل شوند، کشش درآمدی پایینتر واردات واسطهای در بلندمدت نشاندهنده توانایی اقتصاد کشور در تعدیل ساختار صنعتی در افقهای زمانی طولانیتر میباشد، به عبارت دیگر اقتصاد ایران در مواجه با تکانههای خارجی توانسته است که در بلندمدت وابستگی خود را به نهادههای وارداتی نسبت به کوتاهمدت کاهش دهد.
کششهای درآمدی از اهمیت آماری بالاتری نیز برخوردارند و لذا اثرات درآمدی در کوتاهمدت بسیارقوی ظاهر شده در حالیکه مدت زمان زیادی به طول میانجامد تا اثرات قیمتی کامل شوند، کشش درآمدی پایینتر واردات واسطهای و سرمایهای در بلندمدت نشاندهنده توانایی اقتصاد کشور در تعدیل ساختار صنعتی در افقهای زمانی طولانیتر میباشد، به عبارت دیگر اقتصاد ایران در مواجه با تکانههای خارجی توانسته است در بلندمدت وابستگی خود را به نهادههای وارداتی نسبت به کوتاهمدت کاهش دهد."