خلاصه ماشینی:
"در قرن سوم و چهارم هجری تألیفات مهم دیگری هم درباره فن موسیقی و ترجمه احوال فن کاران و فوائد و زیانهای رامشگری تألیف شده است مانند:کتاب القیان تألیف ابو عثمان عمرو بن بحر جاحظ(متوفی در 255 ه)، رسالة فی خبر صناعة التألیف-در دانش ترکیب نغمهها-تألیف یعقوب بن اسحاق کندی(متوفی در 260 ه)، ذم الملاهی- در مذمت لهو و لعب-تألیف ابن ابی الدنیا(متوفی در 281 ه)، کتاب العود و الملاهی-عود و سایر رامشها-تألیف مفضل بن سلمه(متوفی در 290 ه)، کتاب مختار من کتاب اللهو و الملاهی-گزینهای از کتاب رامش و انواع و اسباب آن- تألیف ابن خرداذبه، (متوفی در سال 300 ه)، رسالة فی الموسیقی، تألیف یحیی بن علی منجم فارسی (متوفی در 300 ه)، کتاب العقدالفرید-گردنبند مروارید-تألیف احمد بن محمد معروف به ابن عبدربه(متوفی در 328 ه)، کتاب الموسیقی الکبیر-کتاب بزرگ موسیقی-تألیف ابو نصر فارابی(متوفی در 356 ه).
اما جامعترین و بزرگترین دیوان نغمهها و نغمه پردازان عربی تا نیمه قرن چهارم هجری کتاب الاغانی تألیف قاضی ابو الفرج علی بن الحسین بن محمد بن هیثم بن عبد الرحمن بن مروان بن عبد الله بن مروان-آخرین خلیفه اموی-نویسنده، شاعر، موسیقیشناس، مورخ و محدث اموی نژاد از اهالی اصفهان است.
ابو الفرج کتاب الاغانی را چنانکه خود گفته ظرف مدت پنجاه سال جمع آوری کرده است و چون سالهای آخر عمر چنانکه گذشت بیمار بود باید تاریخ اتمام آن قبل از سال 350 هجری باشد."