چکیده:
پهلوانان در شاهنامه دارای خصوصیات و ویژگی هایی هستند که این ویژگی ها ناشی از تفکر حکیمی فاضل و شاعر گرانقدر فردوسی بزرگ است که آبشخوران اخلاق و آموزه های اسلامی می باشد. پهلوانان در شاهنامه دارای ویژگی هایی انسانی و اخلاقی هستند که هر کدام آن را در خود پرورش داده بودند.ویژگی های مهم عقیدتی و اعتقادی مانند ، پرستش خدا و توکل و اعتماد به او، و عدالت گستر و توجه به قضا و قدر الهی. ویژگی دیگر ویژگی های بزمی است که شامل خردورزی، فرصت طلبی، میگساری و عشق و دلدادگی می باشد و همچنین ویژگی های ملی و میهنی دارند که سرشار از عشق و علاقه آنها به وطن می باشد مانند شاه دوستی و وطن پرستی، انتقام ، اطاعت و فرمانبری و هنر نمایی و کسب نام و بزرگی و ... می باشد. در پژوهش حاضر پژوهشگر سعی نموده است که به شیوه تحلیلی به بررسی این ویژگی ها در میان اشعار فردوسی در شاهنامه بپردازد و متناسب با هر ویژگی در حد امکان اشعار مربوط به آن نیز ذکر گردیده است .
خلاصه ماشینی:
نشأت گرفته از آموزه های قرآنی و سنت می باشد و شرح این ویژگیها چنین است : الف -ویژگیهای عقیدتی این ویژگیها که مربوط به عقیده و تفکر دینی پهلوانان است که از آموزه های اسلامی ناشی شده است و نوعی اظهار عقیده و تفکر دینی می باشد که فردوسی در اشعار خود آن را به منصه ظهور درآورده است و شامل مواردی از قبیل اعتقاد جهان پس از مرگ و معاد، مذمت دنیا و قضا و قدر الهی، عدالت گستری و توکل و اعتماد به خدا و ستایش ایزدی می باشد که اعتقاد به این دنیا سبب سعادت و خوشبختی انسان در دو جهان می گردد.
ابا این هنرها یکی بنده ام جهان آفرین را پرستنده ام همه دست بر روی گریان زنیم همه داستان ها ز یزدان زنیم کزو تاج و تخت است از اویم سپاه از اویم سپاه و بدویم پناه (١-١٣٦-١٦-١٧) زال که می خواهد تمهیدات ازدواج خود را با رودابه فراهم نماید به موبدان می گوید: چنین گفت کز داور را دوپاک دل ما پر امید و ترس است و باک به بخشایش امید و ترس از گناه به فرمان ها ژرف کردن نگاه ستودن مرا او چنان چون توان شب و روز بودن به پیشش توان 46 یا زال در ابتدای نامه ای که درباره ازدواج خود با رودابه به سام می نویسند بر وحدانیت و یکتایی خداوند تأکید می کند: ز خطا نخست آفرین گسترید بدان دادگر کو جهان آفرید از اویست شادی از اویست زور خداوند کیوان و ناهید و هور خداوند هست و خداوند نیست همه بندگانیم و ایزد یکیست (١-١٧٧-٦٤١-٦٤٤) ب ) توکل برخدا و اعتماد به او یکی از صفات اخلاقی که هر انسانی باید داشته باشد ، توکل و اعتماد به خداوند یکتاست .