چکیده:
يكي از اركان اساسي توسعه يك كشور، بخش آموزش آن كشور است. اين بخش از آن جهت داراي اهميت فوق العاده است كه هم ابزاري مهم براي توسعه بوده و هم يكي از اهداف توسعه محسوب مي شود، در كشورهاي مختلف، استقرار و فعاليت نظامهاي آموزشي به يك جريان عادي و مستند تبديل شده است و هر ساله بخش عظيمي از منابع عادي در قالب بودجه هاي دولتي و هزينه هاي شخصي، در اين راه صرف مي شود. به لحاظ همين اهميت آموزش كه روزگاري يك مقوله مهجور در سياست گذاري داخلي شناخته مي شد، به تدريج در صحنه ملي و بين المللي به بحث اصلي سياست گذاري تبديل شده است. با پذيرش رو به افزايش آموزش و پرورش و آموزش عالي به عنوان عامل راهبردي در بهبود توسعه ملي، موضوع بررسي و تحليل سياست هاي آموزشي كشور از اهميت بسياري برخوردار مي باشد، امري كه اين مقاله تلاش دارد در حوزه سياست گذاري عمومي به نقد و بررسي سياست هاي آن پرداخته و راهكارهايي را براي بهبود كيفيت و كارايي در دو حوزه آموزش و پرورش و آموزش عالي ارائه نمايد.
خلاصه ماشینی:
بسياري از كشورهاي در حال توسعه فاقد احزاب قوي و توسعه يافته هستند، اما اگر اين احزاب در كشوري وجود داشته باشد، بايد ارجحيتها و ارزشهاي مورد نظر آنها را نيز به عنوان بخشي از تحليل زمينههاي سياسي در نظر بگيريم.
بنابراين در تحليل سياستها بايد يك عامل مهم ديگر توسط تحليلگر مورد ارزيابي قرار گيرد كه همانا چگونگي منافع فردي ديوانسالاران آموزشي است و فهم اين موضوع كه اين گروه با معلمان يا ساير متخصصان و دستاندركاران آموزش و استفادهكنندگان آموزش يكسان و همانند نيستند و بالاخره فشار در قبال تغييرات ميتواند از جانب افراد يا گروههايي در خارج از بخش آموزش باشد.
اضافه بر اين موارد هزينههاي خصوصي (آيا انجام اصلاحات محتاج به مشاركت استفادهكنندگان آموزش است؟ و اگر اين چنين است در جريان اصلاحات وضعيت گروههاي فقيرتر چه ميشود؟)، هزينههاي فرصت از دست رفته (آيا معيارها و ضوابط ديگري نيز وجود دارند كه اجراي آنها بتواند منافعي را نصيب نظام آموزشي كند، اما با به كارگيري پيشنهاد فعلي بايد از آنها دست بكشيم؟) و هزينههاي سياسي (اگر در نتيجه انتخاب يك گزينه، سليقه گروهي از مردم در قبال گروههاي ديگر مورد عنايت قرار ميگيرد، آيا دولت حاضر به پرداخت هزينههاي سياسي اين تصميمگيري هست؟) نيز بايد در نظر گرفته شوند.
دو موضوع مورد نقد (که باید از هم تفکیک گردد) عبارت است از: الف- فرایند شناسی در بررسی و نقد فرایندی، به خود سازمان و نظام آموزش و پرورش عطف توجه میشود.