چکیده:
هدف از پژوهش حاضر، مقایسه اثربخشی روش و فن آموزش پرسشگری بر تفکر انتقادی و مهارتهای آن در درس مطالعات اجتماعی دانشآموزان دختر پایه اول متوسطه شهر همدان بود. روش تحقیق نیمه آزمایشی و طرح پژوهش از نوع پیشآزمون- پسآزمون همراه با گروه کنترل و جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان دختر پایه اول مقطع متوسطه در دبیرستانهای دولتی و روزانه شهر همدان در سال تحصیلی 92- 1391 بود. گروه نمونه با استفاده از روش نمونهگیری خوشهای چندمرحلهای از دو دبیرستان شهر همدان با در نظر گرفتن کلاس بهعنوان واحد نمونهگیری انتخاب و بهصورت کاملاً تصادفی، کلاسها در 3 گروه (2 گروه آزمایش و 1 گروه کنترل) جایگزین شدند. ابزار اندازهگیری پژوهش آزمون تفکر انتقادی کالیفرنیا (فرم ب) بود. جهت تحلیل دادهها از تحلیل کواریانس یک متغیره و چند متغیره استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که: گروههای آموزشدیده با روش پرسشگری و فن پرسشگری در میانگین نمرات کل تفکر انتقادی عملکرد بهتری نسبت به گروه کنترل داشتهاند. درحالیکه گروه آموزشدیده با روش پرسشگری در میانگین نمرات کل تفکر انتقادی، عملکرد بهتری نسبت به گروه آموزشدیده با فن پرسشگری داشت. بهعلاوه، در مقایسه اثربخشی این دو روش بر میانگین نمرات مهارتهای تفکر انتقادی، میزان تأثیر روش پرسشگری بر میانگین نمرات مهارتهای تحلیل، استنباط، قیاس و استقراء، تفاوت معنیداری با فن پرسشگری نداشت. تنها تفاوت معنادار در خرده مقیاس ارزشیابی بود.
خلاصه ماشینی:
"Bataineh & Alazzi / / نقل از اسنایدر١ (٢٠٠٨) تفکر انتقادی را فرایند نظم دادن فکورانه ، مفهومی سازی فعالانه و ماهرانه ، کاربست ، تحلیل ، ترکیب و ارزیابی اطلاعات جمع آوری شده ، یا تولیدشده به وسیله مشاهده ، تجربه ، تأمل ، استدلال یا ارتباطات به عنوان راهنما برای نظر و عمل تعریف کرده است .
با توجه به اهمیت مهارت های تفکر برای دانش آموزان در دنیای کنونی (دام و ولومن ، 1 ٢٠٠٤ و مانگنا و چابلی ٢، (٢٠٠٥) و سطوح پایین تفکر انتقادی در فراگیران (به نقل از مارزانو، رنکین و سوحیوز، ١٣٨٠، نوریس ٣، ١٩٨٣، میرز، ١٣٧٤، بابامحمدی و خلیلی، ١٣٨٣، بهمنی و همکاران ، ١٣٨٤) و نقش معلم (گلن ٤، ١٩٩٥، زهار٥، ١٩٩٩، مگی ٦، ٢٠٠٦)، محیط آموزشی (ازکان ٧، ٢٠١٠؛ مک فرسون و استانویچ ٨، ٢٠٠٧) و روش تدریس (پاپیل ، ٢٠١١؛ کاسموری، کیتوت ، احمد و سمان ٩، ٢٠١٠؛ آنجلی و والانیدز١٠، ٢٠٠٩؛ ماسکی ١١، ٢٠٠٨؛ یانگ ١٢، ٢٠٠٧) در پرورش تفکر انتقادی، هدف پژوهش حاضر مقایسه اثربخشی روش و فن آموزش پرسشگری بر مهارت های تفکر انتقادی در درس مطالعات اجتماعی دانش آموزان دختر پایه اول متوسطه بود.
پژوهش های گوناگونی که در کشورهای گوناگون و ازجمله در ایران انجام شده اند نشانگر این نکته هستند که هرگاه در کلاس از روش های فعال تدریس استفاده شود، میزان تفکر انتقادی دانش آموزان افزایش می یابد (برای مثال نگاه کنید به پاپیل ، ٢٠١١؛ کاسموری، کیتوت ، احمد و سمان ، ٢٠١٠؛ آنجلی و والانیدز، ٢٠٠٩؛ ماسکی، ٢٠٠٨؛ یانگ ، ٢٠٠٧؛ بارتک ، ٢٠٠٢؛ براون و کیلی، ١٩٩٤؛ کریگ و پیج ، ١٩٨١؛ دیلی، ١٩٩٨؛ دکستر و همکاران ، ١٩٩٧؛ هاوس و همکاران ،١٩٩٠؛ کینگ ، ١٩٩٥؛ مایریک و یونگ ، ٢٠٠٢؛ فیلیپس و دوک، ٢٠٠١؛ شل ، ١٩٩٨؛ گنجی و همکاران ، ١٣٩٢)."