چکیده:
علی رغم نظرات بسیار مبنی بر منتفی بودن دعاوی انکار نسب به ویژه از باب لعان در محاکم دادگستری ، مع الاسف این دعاوی در محاکم دادگستری مطرح میباشد و بر اساس آمار بدست آمده دعاوی انکار نسب در قالب نفی ولد،نفی نسب ، اثبات نسب و بالاخره لعان از فروردین ١٣٨٧تا آذر همین سال در استان قم به ٧٤٨مورد رسیده است . منظور از انکار نسب نفی کردن انتساب طفل به پدر و مادر ظاهری وی که در حین انعقاد نطفه بین آنها نکاح صحیح (اعم از دایم و منقطع ) موجود بوده است ، خواه از طریق پدر ظاهری طفل یا هر ذینفع . انکار از طریق عدم تحقق قاعده فراش وادله دیگر از قبیل شهادت ، کارشناسی ...قابل اثبات است . در این نوشتار علاوه بر بررسی موارد انکار نسب از طریق اماره قانونی فراش وتاسیس مذهبی لعان به بررسی ادله دیگرجهت انکارنسب مانند شهادت شهود و آزمایشات پزشکی DNA وتاثیر آن در الحاق یا عدم الحاق به پدر و مادر ظاهری پرداخته شده و در انتها نیز محدودیتهای اقامه دعوی انکار نسب ، دادگاه صالح جهت رسیدگی، خواهان و خواننده دعوی نفی نسب بررسی شده است . روش پژوهش توصیفی تحلیلی و با بررسی اسناد مکتوب و کتابخانه ای و تحقیقات میدانی در سطح محاکم دادگستری قم و مراجعه به مرکز ژنتیک و پزشکی قانونی به بررسی تطبیقی انکار نسب در حقوق ایران و فقه امامیه انجام شده است . در مطالعه تطبیقی این مطالعه به جهت اقتباس از فقه امامیه در اکثر موارد و اطاله مطالب از بررسی جداگانه امتناع ورزیده و تنها در موارد اختلافی بدان اشاره رفته است .
خلاصه ماشینی:
نظر به اهميت اين مقوله قانونگذار احکامي را به آن اختصاص داده که بيشتر احکام آن در باب خانواده بر مبناي (قرابت ) وضع شده که عبارتند: از قرابت نسبي و سببي حال ممکن است کسي که ظاهرا با ديگري قرابت نسبي دارد اقدام به نفي نسب کند وبه تعبير ديگر وجود چنين رابطه اي را ١-محمود حکمت نيا و همکاران ، فلسفه حقوق خانواده ، چاپ اول ،(تهران :روابط عمومي شوراي فرهنگي –اجتماعي زنان ،١٣٨٦)چ ١ص ٣٠ انکار نمايد قرابتي که مورد انکار واقع ميشود ممکن است ، قرابت درخط مستقيم يا قرابت در خط اطراف باشد همان طورکه قرابت پدر فرزندي يا مادر فرزندي رامي توان نفي کرد نسب برادري و خواهري و غير آن را نيز مي توان منکرشد.