چکیده:
طی دهههای پیشین، کتب و مقالات فراوانی در باب مباحث تئوریک داستان و داستاننویسی نوشته شدهاند که هریک بهنوبه خود در ارتقای چشم اندازهای نظری و عملی داستاننویسان یا خوانندگان آثار داستانی نقشی داشته اند. کتاب گشودن رمان اثر حسین پاینده از زمره این آثار است. این کتاب، پیشنهادگر روشی ساخت گرایانه و نسبتاً مرسوم در نقد و تحلیل رمان معاصر است؛ روشی بر مبنای خوانش تحلیلی صحنه آغازین و تبیین ارتباط ساختاری آن با کل رمان. نویسنده بر اساس همین روش، ده رمان برجسته فارسی (از بوف کورتا نمونه های رمان پسامدرن امروز) را بهضمیمه یک داستان کوتاه و یک فیلم، تحلیل و بررسی ساختگرایانه کرده است. در این مقاله، ضمن اشاره به مزایای این کتاب از جمله نگاه راهگشا، نثر و نوشتار پاکیزه و پارهای تاملات تازه، به پارهای نقایص – چه از حیث ابعاد شکلی و چه از نظر ابعاد محتوایی نیز پرداخته شده است. در مجموع، کتاب حاضر را میتوان از زمره آثار راهگشا و آموزنده در زمینه نقد و تحلیل داستان امروز بهشمار آورد.
During the last decades، many books and articles are written about theoretical arguments of story and fiction. Each of them played a role to promot the thearitical and practical perspectives of novelists or readers of story works. The book of “opening of novel” written by Hossein Payande belongs to these works. This book in the light of the structuralist approach and relatively common as well in analysis review of contemporary novels. This method is based on analytical reading of opening scene and explains its structural relationship with totality of novel. Based on this research method، the author analyzed and reviewed ten famous Persian novels (from blind owl to samples of post modernist novels) with one short story and one movie. In addition to advantages of this book such as paving away outlook and method. this article pays attention to some defects in terms of structural aspects and content aspects. Alt mately the present book can be from relatively and instructive works about review and analysis of today stories.
خلاصه ماشینی:
(همان : ١٠) نویسنده همچنین درباره مبانی و مباحث نظری کتاب می نویسد: "گسـتره مباحـث نظری کتاب مطالب گوناگونی را در بر می گیرد، از بحث در خصوص کارکرد و شـیوه تحلیل عناصر رمان مانند شخصیت ، منظر روایـی ، کشـمکش ، حـال و هـوا و امثـال آن گرفته ، تا مباحث مربوط به نظریه های ادبی متـأخر همچـون بینامتنیـت ، مـرگ مؤلـف ، روایت شناسی ، پسا مدرنیسم و غیره " (همان : ١٢) اما بـا مطالعـه کلـی کتـاب در مـی یابیم که بنیان مباحث ، بر نظریه ساختگرایی است و نویسـنده از ایـن منظـر بـه ارتبـاط ارگانیک صحنه آغازی اثر با متن نظر دارد.
» (همان : ١٩٥) یا در جایی دیگر در باره همین اثر، آن جا که شخصیت اصلی داستان ، صدای «اسـتارت کم جان » اتومبیل شوهرش را که دوباره از کار افتاده می شنود، نویسنده در تبیین ارتباط ساختاری آن با فضا و محتوای رمان می نویسد: «تعبیر «کم جان » دلالت هـای ثـانوی و فراقاموسـی تعبیرهـای قبلـی («نالـه » و صـدای «خرناس مانند») را تقویت می کند و موجد این پرسش در ذهن خواننده می شـود کـه : آیا علقه زناشویی و رابطه مهرآمیزی که انتظار می رود بین آرتـوش و کلاریـس وجـود داشته باشد ایضا «کم جان » نیست ؟» (همان : ٢٠٠) نمونه های یاد شده و امثـال آن هـا، کـه نشـانگر دقـت و هوشـمندی نویسـنده در شناخت جوانب پنهان و وجوه استعاری و رمزی آثار خلاق است ، افزون بـر آن کـه بـه تبیین دلالت های ساختمند متن یاری می رسانند، هم مخاطبان را با نحوه خوانش حرفه ای و تخصصی رمان های برجسته آشناتر می سازند و هم می توانند الگـویی آموزشـی باشند برای معلمان و مدرسان ادبیات امروز در تشریح و تبیین راز و رمزهای اثر هنری .