چکیده:
موضوع تحقیق حاضر بررسی محبت و عشق خمیر مایه و اساس نگرش عرفانی به شهادت در عرفان اسلامی است. در این تحقیق به بررسی وتبیین مفهموم و معنی شهادت در عرفان اسلامی و رابطه محبت وعشق با شوق شهادت پرداخته ایم. در تعالیم الهی اسلام، «شهادت» از والاترین نقاط اوجگیری انسان است. در کتاب خدا، شهداء همنشین و مصاحب انبیا و صدیقین اند. و چه مقامی بالاتر ازاین؟ رسیدن به این جایگاه، محرکها، مولفهها و عوامل انگیزشی متعددی دارد. این موضوع همواره از زوایای مختلفی مورد بحث و بررسی بوده است. در این میان، «عشق» و «محبت»، خمیرمایه و محرّک اصلی در نگرش عرفانی به موضوع شهادت است. این عشق و محبت است که انسان را به جایی میرساند که رو به سوی خدا کرده؛ از ما سوا دل میبرد و در معاملهای که تار و پود آن، سود و منفعت است، جان خود را به محبوب میفروشد و در اثر آن، به مقام شهود میرسد، چنانکه چیزی از نظر او مخفی نمیماند.
خلاصه ماشینی:
این عشق و محبت است که انسان را به جایی میرساند که رو به سوی خدا کرده؛ از ما سوا دل میبرد و در معاملهای که تار و پود آن، سود و منفعت است، جان خود را به محبوب میفروشد و در اثر آن، به مقام شهود میرسد، چنانکه چیزی از نظر او مخفی نمیماند.
مقدمه انسان در حرکت به سوی خدا، به نشانههایی که راه را از بیراهه نشان دهد، نیازمند است و در این مسیر، عرفان اسلامی، به عنوان گنجینهای عظیم که سرلوحه سیر سالکان به سوی خداست، علاوه بر ظاهر قرآن و سنت (که در شریعت تبلور یافته است) به باطن و لب حقیقت نیز توجه دارد.
»( قشیری، بیتا: 577-580) فی الواقع همین محبت و عشق است که شوق حرکت به خدا را در انسان سالک برمیانگیزد و این شوق،در"ذکر"متجلی میشود.
» این کلام خدا که یحبهم و یحبونه، این دوست داشتن و محبت دو سویه میان عبد و معبود، اساس و پایه عشق در عرفان است (ابن عربی، بیتا: 2/322 ؛ انصاری، 1376: 101-102) سبب میشود که آدمی برای جان به جانان سپردن، و به دریای نور خدا وارد گشتن، لحظه شماری کند.
تجارت پرسود معشوق شهیدان راه عشق میدانند که خونبهایشان دیدار معشوق، بلکه "خود معشوق" است، از همین روی در جان باختن مشتاقند و این عشق و محبت است که انسان را به حرکت و تکاپو وامیدارد.
بدین گونه شهید «وصل» به معشوق میگردد و این اشارتی است در کلام سید و سالار عارفین و آموزگار مشتاقین، نبی اعظم، محمد رسول الله (ص) که فرمود: «للشهیدسبعخصالمناللهأولقطرةمندمهمغفورلهکلذنب» یعنی برای شهید، هفت خصلت از سوی خداست.