چکیده:
یکی از موضوعات مهم در حقوق عمومی معاصر، بحث عدم تمرکز(تمرکز زدایی) است که در دوحوزه تمرکززدایی جغرافیایی وفنی بررسی می شود.در این مقاله با اصول تمرکززدایی جغرافیایی آشنا می شویم وسپس در پرتو این اصول،شوراهای اسلامی موجود در جمهوری اسلامی ایران(با تاکید بر شورای اسلامی شهر) را بازخوانی می کنیم.مشروعیت،صلاحیت،داشتن استقلال نسبی مالی،امکان طرفیت در دعاوی،وحدت شهری و نظارت قانونی شایسته، از مهم ترین اصول تمرکززدایی اند.سعی شده است تا به صورت اجمالی،وضعیت شوراهای اسلامی شهر در ایران با توجه به اصول پیش گفته مورد توجه قرار گیرد وآسیب شناسی از آن بیان شود.
One of the important issues in the contemporary Public Law is decentralization which may be discussed in two fields: geographical and technical. In the present article, we will get acquainted with principles of geographical decentralization; and then, in the light of these principles, we will re-evaluate the Islamic Councils existing in the Islamic Republicof Iran (while emphasizing Islamic Councils of Cities). Legitimacy, competency, relative financial independence, urban unity and suitable legal supervision are among the most important principles of decentralization.
خلاصه ماشینی:
برخی تمرکززدایی جغرافیایی را این گونه تعریف کرده اند: «در روش تمرکززدایـی ، به نهادهای محلی (انجمن ها، شوراها و امثال آن ) از سوی قانون گذار مرکزی اختیـارات ویژه ای داده می شود تا اختیار تصمیم گیـری اداری در محـل داشـته باشـند» (ابوالفضـل قاضی ، ١٣٨٣: ٨٣) و یا گفته اند: «عدم تمرکز اداری عبـارت اسـت از ادارة امـور اداری محلی به وسیلة مردم همان محل و تحت نظارت دولت مرکزی » (محمـد جعفرجعفـری لنگرودی ، ١٣٨٦: ٤٤٤).
همچنان که ترکیب هیئت نظارت بر انتخابات شوراهای اسلامی که ترکیبی پنج نفـره از نمایندگان مجلس است (مادة ٧٣ قـانون اصـلاح قـانون تشـکیل شـوراهای اسـلامی کشوری مصوب ١٣٦٥/٤/٢٩)، نمی تواند شایسته تلقی شود و فقط می تواند با استفاده از ظرفیت های نهادهای دیگر مانند شورای عالی استان ها، تکمیل شود.
اکنون با توجه به این اصل شوراها را در کشورمان بررسی می کنیم : در اینکه شوراها در ایران دارای امکان طرح دعوا یا قرارگرفتن به عنوان خواندة دعوا هستند، شکی نیست ، ولی اشکال از آنجا ناشی می شود که جایگاه شورا در پرونده هـای دیوان عدالت اداری کجاست ؟ خواهان یا خوانده ؟ ادارة کــل حقــوقی دادگســتری در نظریــة شــمارة ٧١٣١٢٧ مــورخ ١٣٨٢/٤/٢٩ به صراحت ذکر کرده است : شورای اسلامی شهر دارای شخصیت حقوقی جدا از شخصیت دولت اسـت .