خلاصه ماشینی:
تفاوت دو مكتب اشعرى و ماتريدى ابوالحسن اشعرى و ابومنصور ماتريدى دو پيشواى اهل سنت در يك عصرو به عنوان دفاع از عقيده اهل سنت برخاستند، ولى هرگز نمىتوان اين دو نفر را ازنظر فكرى يكسان شمرد، زيرا شيخ اشعرى از اعتزال برگشت و به مكتب ابن حنبلرو آورد و با اين التزام، نتوانست دگرگونى فكرى بنيادينى در عقايد حنابله بهعملآورد، در حالى كه ابومنصور ماتريدى پيرو امام خود ابوحنيفه است.
آنگاه كه پيامبرى آمد وفرمان آورد و فرمود: «قُل انظروا ماذا فِى السَّموات و الارض» 1 ، صورت معرفتخدا بر ما واجب مىشود 2 در حالى كه ماتريدى با درايت خود دريافته است كه اگروجوب معرفت خدا و آنچه در كلام او بر آن عطف شده است از شرع استفادهشود، مستلزم دور است، زيرا هنوز خدا ثابت نشده و با صفات او آشنا نشدهايم ونبوت پيامبران مبرهن نگشته، در اين صورت چگونه مىتوان وجوب آن را از كلامپيامبر به عنوان يك حكم الزامى استفاده كرد؟ 2.
گفتار ماتريدى درست همان گفتار عدليه است و هرگز آنان -نعوذ بالله- حكمخرد را حاكم بر خدا نمىدانند، بلكه آن را كاشف از مشيت الهى نمىانديشند وتفصيل اين مطلب در بخش عقايد اشاعره گذشت.
در كتاب عقايد نسفى كه براساس عقايد ماتريدى نوشته شده، مىگويد: «اكثر اهل حديث مىگويند خدا عالماست به علم جدا از ذات، ولى اكثر مشايخ ما از گفتن آن ابا مىورزند و اينكه مباداتصور شود كه خدا ذاتى دارد و براى او علمى هست».
يكى از استوانههاى اين مكتب، ابواليُسرمحمد بزدوى است -مؤلف كتاب اصول الدين-.
اين كتاب درگذشته يكى از كتابهاى درسى ميان اهل سنتبود و شروحى بر آن نوشته شده است.