چکیده:
به لحاظ اهمیت بحث پوشش و حجاب در جوامع اسلامی و لزوم رعایت شرعی و
قانونی آن در جامعه ما و آثار مستقیم و غیر مستقیم تبلیغات بر این مسئله، در این
نوشتار سعی بر آن است که به تطبیق بعضی از اصول روانشناسی تبلیغ در مسئله
حجاب پرداخته شود تا تطابق این اصول در فضای بحثهای مفهومی و مصداقی
تدینی مشخص گردد. توجه به ظرایف اصول «ادراک حسی»، «نوع تبلیغات»، «وضع
رفتار الحاقی» و «پیوستگی مطلوب» و نیز عملیاتی نمودن آنها در تبلیغ حجاب،
سببساز ایجاد بستر مناسبتر روانی برای پذیرش حجاب خواهد شد.
در هر حال، با شناخت اصول حاکم بر تبلیغات در نظریههای روانشناسی،
میتوان در جهت ایجاد فرهنگ عفاف، حجاب و پوشش استفاده کرد، اما باید به
مواردی که اهداف و بعضی از مبانی نظری و عملی در تبلیغات دینی از نظریههای
روانشناسی تبلیغات فاصله پیدا میکند توجه گردد.
در دیدگاه ادیان الهی، هم به «اهداف» توجه میشود و هم به «کیفیت استخدام
وسایل» برای نیل به اهداف؛ مبانی مهمی که تفاوت این دو نوع دیدگاه را مشخص
میسازد.
خلاصه ماشینی:
این بیان اگرچه تا حدی میتواند به واقعیت نزدیک باشد، ولی محتوای آن نشان میدهد مفهوم «وضع رفتار» به جنبههای اساسی دیگری در ارتباط با عقاید عمومی، تبلیغات، تخاصم و مبارزهطلبی میان گروهها، رقابت اقتصادی و اعتقادات دینی نیز مربوط میگردد که تأثیرات متقابل آنها در مناسبات اجتماعی به صورت نظری و عملی قابل رؤیت است.
اگر اصطلاح «وضع رفتار» برای بیان آنچه که انگیزه و آمادگی نامیده میشود، به کار رفته و همچنین عقیده برای نشان دادن آنچه راست پنداشته میشود، مورد استفاده قرار گیرد، این دو امر پیامد خود را به صورت توأم و نه مستقل از یکدیگر نشان خواهند داد؛ بنابراین برای بررسی وضع رفتار باید به سؤالات مزبور پاسخ داده شود.
استفاده از انواع پوششهایی که حدود شرعی حجاب در آنها لحاظ شده است به همراه تطبیق همزمان با فضای کنونی جوامع و عرضه زیباترین مدلهای پوشش در چارچوب اصول اساسی دینی، میتواند در این زمینه مؤثر واقع شود.
رعایت نمودن نمادها و نشانهها و پیامهای تبلیغی در چهارچوب تدینی میتوانند ضمن ایجاد احساس کرامت و شناخت فضاهای متفاوت، راههای مؤثرتری را در تبلیغ حجاب بازبگشایند و توجه به اصول و نظریههای روانشناختی میتواند بعضی از آسیبها و آفات موجود در زمینه نشر فرهنگ و توسعه حجاب و عفاف را از میان بردارند؛ البته برخی نظریههای رایج روانشناختی در بعضی از موارد با مبانی نظری و عملی در تبلیغات دینی فاصله پیدا میکند.