خلاصه ماشینی:
"». 36 از دیگر تلاشهای عبدالجلیل رازی برای تقریب مذاهب اسلامی، نشان دادن مجموعه بزرگ و روایات مشترک میان آنها است، که زمینه مناسبی را برای تفاهم برقرار کرده است و اگر اختلافی نیز در کار باشد، از نظر تأویل روایات است که آن نیز پذیرفتنی است: «هیچ خبر نباشد که شیعه از ائمه خود روایت کنند و الا در آن روایات، بسیاری از اصحاب بوحنیفه و شافعی ایشان را موافق باشند در آن الفاظ و در بیشتر معانی.
»54 بررسی نسبت مکتب شیعه اصولیه با دیگر مکاتب و دیدگاههای مطرح در تاریخ تشیع، خود نیاز به بحث مفصلی دارد که در اینجا به اختصار در این باره بحث میکنیم: مطالعه شرح حال علمای ری در کتاب الفهرست منتجب الدین رازی، نشان میدهد که میزان حضور علمای بغداد در میان اساتید آنان، به حدی بوده که میتوان مدرسه ری را در دوره مذکور، استمرار مکتب بغداد دانست و میدانیم که در دورههای پیشین دو مکتب بغداد و قم در جهان تشیع، دو نقطه مقابل به شمار میرفتند.
66 دیدگاه منطقی، منصفانه و همگرایانه شیعه اصولیه، بدون شک، در جریان تقریب مذاهب اسلامی و راه یافتن برخی آداب و رسوم شیعی، مانند عزاداری امام حسین علیهالسلام به جوامع سنی67 و از میان رفتن جریانهای افراطی اهل تسنن، تحت عنوان اهل نصب و عداوت، که مؤلف بعض فضائح الروافض از ایشان بود،68 بیتأثیر نبوده است؛ همانگونه که پس از این دوره، شاهد شکلگیری پدیدهای تحت عنوان «دوازدهامامی» در ایران هستیم که در آثار بسیاری از بزرگان پیش از صفویه، مانند حمدالله مستوفی (دق 8) در تاریخ گزیده، فضلبن روزبهان بقلی (دق 10) در وسیلةالخادم الی المخدوم، در شرح صلوات چهارده معصوم و جامی، شاعر معروف (د 898) در اشعارش و ملاکاشفی، (د 910) صاحب روضة الواعضین به روشنی نمود دارد."