چکیده:
الکای هورامان یا به نقل از منابع عصر صفوی «اورمان»، از جمله حکومت های محلی ناشناخته تاریخ ایران است که سابقه تشکیل آن به سال 393 ق/1003 م باز می گردد. سلاطین هورامان در دوران اوج قدرت خود، نواحی بین شهرزور تا نزدیک سنندج را زیر سلطه داشتند. با نگاه به نقش عثمانی ها و خاندان اردلان در این منطقه، روابط سلاطین این ناحیه با حکومت صفویه نیازمند تحلیل و بررسی است؟ پرسشی که این مقاله حول محور آن شکل گرفته، این است که چه عواملی باعث توجه حکومت صفوی به الکای هورامان و گسترش روابط با آن ها شد؟ این پژوهش با تکیه بر داده های منابع تاریخی و رقم های حکومتی و با استفاده از روش توصیفی تحلیلی نوشته شده است. پژوهش می کوشد نشان دهد که صفویان ضمن سپردن حکومت هورامان به حاکمان این ناحیه، به آن ها در مقابل خاندان اردلان در کردستان و بابان ها در سلیمانیه استقلال دادند و این گونه، در پی آن بودند تا با حمایت و نظارت مستقیم بر آن ها، از موقعیت ژئوپلتیکی ناحیه هورامان در مقابله با عثمانی ها استفاده کنند؛ همچنین آن ها را رقیبی برای خاندان اردلان قرار دهند که روابط پنهانی شان با بابان های سلیمانیه، صفویان را به طور کامل به آن ها بی اعتماد کرده بود.
Hawraman’s Olka or “Orman” quoting from Safavid age sources is one of the local governments of Iran’s unknown history that its formation record dates back to 393 lunar year. Hawraman kings in the climax of their power ruled the regions between Shahrezour and neighboring Sanandaj. It’s necessary to analyze the relationship of this region’s kings with Safavid government regarding the role of Ottoman and Ardalan dynasty in it. The question that this survey forms around is what factors caused the attention and developing Safavid government relationships with Hawraman’s Olka. This survey، emphasizing the historical data sources and government digits and using descriptive- analytic method tries to show that Safavid coinciding with donating the Hawraman government to this region’s governors and giving independence to them against Ardalan dynasty and Solaymanya Babans، intended to use the geopolitical situation of Hawraman region against Ottoman and placing them as the rivals of Ardalan dynasty which their hidden relationship with Solaymanya Babans، made Safavid completely unreliable toward them، through direct support and control over them.
خلاصه ماشینی:
با نگاه به نقش عثمانیها و خاندان اردلان در این منطقه، روابط سلاطین این ناحیه با حکومت صفویه نیازمند تحلیل و بررسی است؟ پرسشی که این مقاله حول محور آن شکل گرفته، این است که چه عواملی باعث توجه حکومت صفوی به الکای هورامان و گسترش روابط با آنها شد؟ این پژوهش با تکیه بر دادههای منابع تاریخی و رقمهای حکومتی و با استفاده از روش توصیفیتحلیلی نوشته شده است.
پژوهش میکوشد نشان دهد که صفویان ضمن سپردن حکومت هورامان به حاکمان این ناحیه، به آنها در مقابل خاندان اردلان در کردستان و بابانها در سلیمانیه استقلال دادند و اینگونه، در پی آن بودند تا با حمایت و نظارت مستقیم بر آنها، از موقعیت ژئوپلتیکی ناحیه هورامان در مقابله با عثمانیها استفاده کنند؛ همچنین آنها را رقیبی برای خاندان اردلان قرار دهند که روابط پنهانیشان با بابانهای سلیمانیه، صفویان را به طور کامل به آنها بیاعتماد کرده بود.
اما در مقابل، شاهان صفوی و از جمله شاه سلطان حسین این حساسیت مذهبی را درباره سلاطین هورامان نداشتند؛ به طوری که شاه سلطان حسین در رقم حکومتی که برای اسماعیل سلطان، پسر قاسم سلطان هورامی، صادر کرده یکی از وظایف حاکم و تیولدار هورامان را «اعادی دین مبین» در هورامان دانسته است (رقم سوم: خ7).