چکیده:
با وجود اینکه سیگار، ماده ای زیان آور برای سلامتی انسان شناخته شده است، مصرف آن در میان جوانان روبه افزایش است. این پژوهش به دنبال شناسایی و فهم بسترهای تسهیل کننده مصرف سیگار در میان دانشجویان است. در پژوهش حاضر از روش شناسی کیفی و راهبرد نظریه زمینه ای استفاده شد. جامعه آماری را دانشجویان پسر خوابگاهی دانشگاه یزد تشکیل می دهند. مصاحبه شوندگان به شیوه غیرتصادفی و هدفمند با تعداد 38 انتخاب شدند. بعد از تحلیل داده ها در چارچوب کدگذاری نظری، هشت مقوله اصلی و یک مقوله نهایی استخراج شد. این مقولات شامل مشکلات خانوادگی زمینه ساز، سیگار، نمادی برای غم و اعتراض، ترم اول: ترمی مخاطره انگیز، فشار هنجاری، شرایط زمینه ساز خوابگاه، خودنمایی و تمایزخواهی، مخاطره واکنش منفی و طرد و به حاشیه رفتن درس است. «بازنمایی تجربه مصرف سیگار» به عنوان مقوله نهایی انتخاب و در پایان، مدل پارادایمی مستخرج از داده ها طرح شد.
خلاصه ماشینی:
"از نظر پژوهشگر و برداشتی که از مصاحبههای دانشجویان میتوان کرد، به نظر میرسد یکی از دلایل مهم مصرف سیگار در بین دانشجویان مصرفکنندۀ سیگار، نمایشی از اعتراض و خودنمایی است و افراد برای نشاندادن نارضایتی خود به سیگارکشیدن روی میآورند: «چون میدونستم با سیگار کشیدنم لیلا (معشوق) زجر میکشه هر روز که منو میدید سیگار میکشیدم و این کارو که میکردم خیلی آروم میشدم.
فرشید نیز که خود مصرف کنندۀ سیگار است، با نظر فرشاد در این مورد همنظر است و این موضوع را تأیید میکند: «اولین بار که سیگار شروع کردم فقط برا خودنمایی و پزدادن بود و کیف میکردم بقیه بهم نگاه میکردن؛ ولی الان دیگه اون حسو ندارم و بهش عادت کردم.
این نتیجهگیری در راستای نظریات کنشگرایان نمادین قرار میگیرد که معتقدند رفتار اجتماعی انسان اعم از بهنجار یا نابهنجار، امری دوجانبه و متقابل است درمجموع، نتایج مطالعۀ حاضر نشان میدهد عوامل مهمی نظیر شرایط خانوادگی، محیط خوابگاه و گروه دوستان، نقشی مهم در ایجاد زمینۀ مصرف سیگار در میان دانشجویان دارند؛ بنابراین در حوزۀ خانواده پیشنهاد میشود برای والدین، کارگاههای آموزشی برای شناساندن آسیبهای مصرف سیگار و مواد مخدر بر فرزندان و آموزش الگوهای تربیتی مناسب برای مدیریت رفتار تأثیرگذار خود بر فرزندان و جلوگیری از انواع انحرافها برگزار شود."