چکیده:
پیشرفت تحصیلی دانشآموزان، آرمان هر نظام آموزشی و تربیتی است؛ این پیشرفت تحت تاثیر عوامل متعددی همچون هوش و سلامت دانش آموز، نوع مدرسه و آموزش، ویژگیهای خانوادگی و میزان استفاده از رسانه و ... قرار دارد. شناخت و جهت دهی مناسب عوامل موثر در بطن خانواده به عنوان مکانی که دانش آموز بیشترین زمان خود را در آن سپری میکند، میتواند زمینه های بهبود و پیشرفت تحصیلی دانشآموزان را مهیا سازد. این پژوهش به بررسـی تاثیر ویژگـی های خانوادگی و استفاده از رسانه بر پیشرفت تحصیلی دانشآموزان دختـر مقطـع پیش دانشگاهی شهر یـزد میپردازد. به همین منظـور تعداد 130 نفر از دانشآموزان دختـر این مقطـع با فرمول کوکران به روش تصادفی ساده انتخاب شده و مورد مطالعه قرار گرفتند. در این پژوهش از آزمون F, t، ضریب همبستگی و رگرسیون چندمتغیره برای بررسی رابطه بین متغیرهای تحقیق استفاده شده است. یافته ها نشان میدهد، متغیرهای تحصیلات پدر، میزان درآمد خانواده، بعد خانواده، جو روانی و فرهنگی خانواده، دسترسی به رسانه ها، کامپیوتر و کلاسهای مختلف و میزان مشارکت والدین در امور تحصیلی دانشآموزان رابطه معناداری با پیشرفت تحصیلی فرزندان دارد. بر اساس مدل رگرسیون، عواملی که بیش از همه میزان پیشرفت تحصیلی را تبیین میکند، به ترتیب میزان مشارکت والدین در امور تحصیلی دانش آموز، جو روانی و فرهنگی خانواده و بعد خانواده میباشد، که در مجموع 7/45 درصد از واریانس پیشرفت تحصیلی دانشآموزان را تبیین میکنند.
خلاصه ماشینی:
"" تحصیلات ، حتی در صورت وجود مشکلات خانوادگی نیز میتواند بر پیشرفت تحصـیلی تأثیر مثبتی داشته باشد به طوریکه در یک تحقیق ، دانش آموزانی که دارای مشکلات حاد خانوادگی بوده اند اما والدین آن ها تحصیلات بالاتری داشته اند، از دانـش آمـوزان بـا شـرایط مشابه اما با والدین کم سواد، پیشرفت تحصـیلی بهتـری از خـود نشـان داده انـد (بهرامـی و مختاری، ١٣٨٤)، در این تحقیق ، به تبیین علت آن پرداخته نشده است ، اما میتـوان ایـن رابطه را به وضعیت اقتصادی خانواده که با تحصیلات ، همپایه اسـت نسـبت داد کـه تـأثیر بیشتری از ناسازگاری والدین دارد؛ به طوریکه نتایج این پژوهش نشـان مـیدهـد مشـکل فقر، بیشترین مانع برای پیشرفت تحصیلی ایجاد کرده است .
نتایج آزمون همبستگی بین میزان پیشرفت تحصیلی و متغیرهای خانوادگی متغیر مستقل همبستگی پیرسون Sig ابعاد خانواده -0/509 0/000 جو مناسب فرهنگی و روانی خانواده 0/485 0/000 استفاده از وسایلی مانند کامپیوتر و کلاس های مختلف -0/242 0/000 خشونت خانوادگی -0/15 0/090 مشارکت والدین در امور تحصیلی فرزند 0/594 0/000 استفاده از رسانه ها -0/451 0/000 همان گونه که در جدول شمارة ٥ مشاهده میشود، بین متغیر ابعاد خـانواده و پیشـرفت تحصیلی، ضریب همبستگی مشاهده شـده منفـی اسـت (٠/٥٠٩-) و ایـن رابطـه از لحـاظ آماری معنادار میباشد (٠/٠٠٠= Sig) و هرقدر ابعاد خانواده افزایش یابد، میـزان پیشـرفت تحصیلی کاهش مییابد.
سایر متغیرهای مستقل مورد بررسی با شیوة همبستگی و رگرسیون چندمتغیره بررسی شدند و نتایج این بررسی به شرح زیر است : بین متغیر بعد خانواده و پیشرفت تحصـیلی در این پژوهش ، ارتباط منفی و معناداری مشاهده شد؛ یعنی با افـزایش بعـد خـانواده ، میـزان پیشرفت تحصیلی کاهش مییابد؛ این مورد با یافته های عابدی و عریضـی (١٣٨٤) همسـو میباشد."