چکیده:
تربیت اخلاقی یکی از مهم ترین مسائل آموزشی و تربیتی می باشد. دستیابی به این هدف، نیازمند نقشه ای است که در ادبیات علوم تربیتی، به آن «برنامه درسی» می گویند. این طرح و نقشه، زمانی می تواند آن نهاد را به اهداف مطلوب خود برساند که مبتنی بر رویکرد برآمده از اصول، شیوه ها و چشم اندازهای حاکم بر فرهنگ آن کشور باشد. این مقاله، به بررسی رویکرد حاکم بر برنامه درسی تربیت اخلاقی در چند کشور جهان و ایران پرداخته است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی است. به طورکلی در نظام تعلیم و تربیت رسمی و عمومی ایران، گرایش به اخلاق فضیلت وجود دارد.این رویکرد در چارچوب کتاب های درسی، تربیت اخلاقی را به یک جریان ضعیف و کم اثر تبدیل می کند. رویکرد مزبور یک نوع فروکاهش تربیت اخلاقی، به اطلاع رسانی اخلاقی است. درحالی که در کشورهای دیگر، تربیت اخلاقی ناظر بر اخلاق شهروندی است و بیشتر به آماده سازی جوانان برای نقش ها و مسئولیت خود به عنوان شهروندان می پردازد.
خلاصه ماشینی:
بنابراین ، برنامۀ درسی تربیت اخلاقی عبارت است از: برنامه ریزی برای چگـونگی بـه کـارگیری و پرورش استعداها و قوای درونی - قابلیت های اخلاقی - و توسعه و تثبیت صفات و رفتارهـای پسـندیدة اخلاقی ، به منظور نیل به فضائل عـالی اخلاقـی و دوری از رذایـل و نـابود کـردن آنهاسـت (شـاملی و همکاران ، ١٣٩٠).
به همین دلیل ، این پژوهش به بررسی رویکرد حاکم بر برنامه درسی تربیت اخلاقـی در چند کشور جهان و ایران پرداخته است .
بدین جهت ، بحث را با آموزش شهروندی ، که به عنوان رویکـرد نـوین برنامه درسی برای تربیت اخلاقی در ١٦ کشور جهان مطرح است ، پی می گیریم .
در بیشـتر کشورها، آموزش شهروندی گسترده تر از برنامه درسی رسمی است و شامل برنامـه درسـی پنهـان ، فعالیت های مدرسه و فـوق برنامـه ، و تجـارب روزمـره دانش آمـوزان از زنـدگی اسـت .
آموزش شهروندی ، به عنوان رویکرد قـرن جدیـد و بـه منظور رسیدگی فوری برای بهتر آماده کـردن جوانـان ،برای مواجـه بـا تغییـرات زنـدگی و چالش هـای رویاروی آنها، در دنیای در حال تغییر در نظر گرفته شده است و شامل موضوعاتی از قبیـل : شـهروندی ، مدنی ، علوم اجتماعی ، مطالعات اجتماعی ، مطالعات جهان ، جامعه ، مطالعات جامعه ، مهارت هـای زنـدگی و آموزش اخلاقی می باشد.
طبـق یافتـه های حسـنی، رویکـرد حاکم بر تربیت اخلاقی در برنامه درسی ایران رویکرد فضیلت گرایانه است که در تـدوین اهـداف عـالی شورای عالی آموزش و پرورش مشهود است (همان ).