چکیده:
از حدود سه دهه پیش شمار بالای زندانیان ، کمبود فضای زندان ، هزینه رو به افزایش آن و میزان بالای تکرار جرم در زندانیان جرم شناسان را به اندیشه کاهش توسل به مجازات حبس به عنوان مجازات اصلی نظام عدالت کیفری سوق داد که با این گرایش ، ضمانت اجراهایی به عنوان مجات های جایگزین حبس یا اجتماع محور ایجاد شدند. این مجازات ها امروزه صورت های مختلفی یافته و اهداف گوناگونی را دنبال می کنند و هر روز در کشورهای جهان در حال گسترش می باشند. طبق آمارها و مطالعات انجام شده توسط حقوقدانان و جرم شناسان در اکثر کشورهای جهان ، مجازات حبس ، در دستیابی به اهداف اصلی مجازات ها (اصلاح و درمان مجرم و بازپذیری اجتماعی او) ناموفق بوده و هم از لحاظ عملی و هم از لحاظ نظری با بحران و ناکارآمدی مواجه بوده است و لذا تصویب قانون جامع و کامل در خصوص مجازات های جایگزین حبس و بسترسازی لازم در این زمینه و نیز آگاه سازی مردم و قضات ، از موجبات و شرایط اساسی اجرای صحیح آن می باشد.
خلاصه ماشینی:
"طبق آمارها و مطالعات انجام شده توسط حقوقدانان و جرم شناسان در اکثر کشورهای جهان ، مجازات حبس ، در دستیابی به اهداف اصلی مجازات ها (اصلاح و درمان مجرم و بازپذیری اجتماعی او) ناموفق بوده و هم از لحاظ عملی و هم از لحاظ نظری با بحران و ناکارآمدی مواجه بوده است و لذا تصویب قانون جامع و کامل در خصوص مجازات های جایگزین حبس و بسترسازی لازم در این زمینه و نیز آگاه سازی مردم و قضات ، از موجبات و شرایط اساسی اجرای صحیح آن می باشد.
در حقیقت مجازات های جایگزین حبس به مجموعه ای از ارزیابی ها، راه حل ها، تصمیمی گیری ها و خدماتی اطلاق می شود که حوزه های قضایی جهت جانشین نمودن حبس برای افراد محکوم و بزهکار در نظر می گیرند و محکومین تحت نظارت ، شرایط و قواعد از پیش تعیین شده به جای تحمل کیفر حبس به ارائه خدمات عام المنفعه به منظور جبران خسارت وارد آمده به قربانیان و جامعه می پردازد (نوربها، ١٣٨٩) لذا در سال های اخیر به جهت رشد آسیب های مطروحه سیاست های مناسب جهت حبس زدایی و کاهش جمعیت کیفری حبس تدابیر مناسبی اتخاذ گردیده است .
ثانیا، به لحاظ مشکلات و ایرادات شکلی و عملی که مهمترین آنها عبارتند از جرم زا بودن محیط زندان ، تراکم جمعیت کیفری و کمبود فضای مناسب در زندان ، اثر روانی نامطلوب زندان بر زندانی و از بین رفتن حس مسئولیت و متجری شدن اکثر مجرمین آزاد شده از زندان و مشکلات دیگری از قبیل ضعف امکانات عدم تفکیک زندانیان از بازداشتی ها، کافی نبودن تعداد زندانی ها، لذا : ١- با توجه به این مشکلات و معایب وارده بر مجازات حبس و نظام اجرایی آن ، استفاده جانشین های زندان به موضوع اصلی تحقیقات کیفرشناسی تبدیل شد."