چکیده:
گورستانها ازمکانهایی هستندکه میتواند آداب، سنتها و فرهنگ جوامع را به واسطه نوع عزاداری در مراسم خاکسپاری، شیوه برخورد با پدیده مرگ و همچنین سنگ نوشتههای قبور به تصویر بکشند. بروز و ظهور آداب سوگواری، موسیقی، آواهای عزاداری، شکلها و محتوای مراسمها و همچنین مطالعه سنگ نوشتهها و اشکال روی قبور میتواند نوع نگرش و ارزشهای برجسته جوامع را نمایاننماید. سنگ قبور اجتماع نشانههای تصویری و نوشتاری است. این علائم و نشانهها با نگاهی به فرهنگ عمومی میتوانند به عنوان پیامهایی برای آیندگان در نظر گرفته شوند. تغییرات مشهود در فرم و نحوه محوطهسازی گورستانها، ترتیب قرار گیری سنگ مقابر و تندیسها و سنگ نوشتهها، تصاویر وکتیبهها، صحنههایی از فرهنگ عمومی و ارزشهای جامعه و حتی از یاد رفتگان را بیان میکنند که میتواند به مرور زمان دستخوش تغییرات گستردهای قرار گیرد که در این پژوهش مورد بررسی و بازخوانی قرار خواهند گرفت. مکان مورد مطالعه ما گورستان بهشت زهرای تهران و انتخاب سنگ قبرهایی است که متعلق به دو دهه اخیر میباشند. بدین ترتیب با عکسبرداری از قطعات مورد نظر، به تقسیمبندی قبور در نشانههای نوشتاری، تصویری، تاریخ تولد و فوت و دیگر نشانههای حک شده بر سنگها پرداختیم و پس از کدگذاری به تجزیه و تحلیل نهایی رسیدیم. بر این اساس سنگ قبور دهه اول مورد مطالعه (1383-1374) با نگاهی به ارزشهای برجسته شده سنتی، ارزشمدارانه و امری اجتماعی از سوی بازماندگان ساخته شده است. حال آنکه سنگ قبور دهه دوم (1394-1384) دارای ارزشهای متفاوتتری بوده و گرایشهای تجملاتی با نگاهی فردگرایانه تر در آن برجسته شده است.
Cemeteries are places that can describe customs, traditions and culture of societies by kind of mourning in the funeral, the method of encountering to the death phenomenon and inscriptions of the graves. The emergence of mourning customs, music, sounds of mourning, shapes and ceremonies content and also study on inscriptions and figures on the graves can show kind of attitude and outstanding values of communities. Tombstones are collection of visual and written symptoms. These symptoms can be considered as messages for posterity by looking at public culture. Significant changes in the form and method of landscaping of graves, arrangement of tombstones and statues and inscriptions, pictures and epitaphs express scenes of public culture and community values and even forgotten people which can be widely changed over time that in this research will be considered. Our study location is Behesht-e-Zahra cemetery in Tehran and selection of tombstones which belong to the past two decades. By taking pictures of intended parts, we paid to classification of the graves in written, figurative signs, date of birth and death and other signs carved on rocks and after encoding we reached to final analysis. According to results, by looking at featured traditional values, monuments of the first decade of study (1995-2004) have been made socially and value-oriented by survivors. Whereas monuments of the second decade (2005-2015) have different values and luxury orientations have been highlighted by more individualistic looking in it.
خلاصه ماشینی:
"- پرسش اول: در نشانههای تصویری و نوشتاری سنگ قبور بهشت زهرا (س) چه ارزشهایی برجسته است؟ جداول شماره (5): نتایج جدولگذاری ارزشهای برجسته دهه اول تعداد سنگ قبر 257 عدد جنسیت مرد 146نفر 56 % زن 111نفر 44 % کد (1) ارزشهای اخلاقی 222 86 % کد (2) ارزشهای اقتصادی 123 47 % کد (3) ارزشهای سیاسی و ملی 0 0 کد (4) ارزشهای دینی 73 28 % کد (5) ارزشهای قانونی و حقوقی 0 0 کد (6) ارزشهای فرهنگی 230 89 % جداول شماره (6): نتایج جدولگذاری ارزشهای برجسته دهه دوم تعداد سنگ قبر 190 عدد جنسیت مرد 121 نفر 64 % زن 69 نفر 36 % کد (1) ارزشهای اخلاقی 77 41 % کد (2) ارزشهای اقتصادی 162 85 % کد (3) ارزشهای سیاسی و ملی 0 0 کد (4) ارزشهای دینی 28 15 % کد (5) ارزشهای قانونی و حقوقی 0 0 کد (6) ارزشهای فرهنگی 181 95 % ارزشهای برجسته دهه اول: حک شدن عنوان پدر و مادر به صورت برجسته، استفاده از اشعار شعرای سنتی و قدیمی، به کار بردن صفات فداکاری و مهربانی برای پدر، استفاده از صفات دلسوزی و مهربانی برای مادر، استفاده از عنوان شادروان، استفاده از عنوان حاجی برای مردان و کنیز حضرت زهرا (س) برای زنان متوفی، فراموش نشدن مادر و پدر بعد از فوت، رنج کشیدن پدر در زندگی به واسطه کار و تلاش، استفاده از تصاویر حرمهای مقدس و شریف و مساجد به عنوان ارزش مورد توجه جامعه ایرانی بر روی سنگهای قبور، استفاده از تصاویر گل و برگ و شاخه گندم که در فرهنگ ایرانی نشانه طراوت و لطافت و ارزشمند بودن است، استفاده از نام بزرگان مذهب تشیع مانند علی (ع)، فاطمه زهرا (س)، امام حسین (ع)، حضرت رسول (ص) و امام رضا (ع) که ارزشهای جامعه ایران است، آرام گرفتن بعد از فوت، اعتقاد به این معنا که متوفی بعد از فوت زنده است، حکشدن تصویر مردان بر روی سنگ قبور و استفاده نام بانوان بر روی سنگ قبور، استفاده از عنوان پدر و مار بر روی سنگ قبور ازجمله ارزشهای یافته شده بر روی سنگ قبور در دهه اول است."