چکیده:
قطبی شدن کاربریهای شهری از جمله کاربری های اداری، نقش مهمّی در اهمّیّت یابی مناطق مختلف شهری دارد. این کاربری ها، از گام نخست سعی می کنند تا در مناطق ارزشمند شهری مکانیابی شوند ولی پس از مکانیابی، خود به عاملی برای جذب سایر ادارات تبدیل میشوند. افزون بر این، سازمانهای خدماترسان کلیدی در شهرها، بر اساس معیارهای ویژهای اقدام به منطقه بندی شهر می کنند که در بسیاری از موارد، این مناطق با یکدیگر تداخل داشته و مشکلاتی را به وجود می آورد. پژوهش حاضر قصد دارد تا با استفاده از مطالعات اسنادی و پیمایشی، قطبی شدن کاربریهای اداری و همچنین اهمّیّت مناطق متداخل پنج سازمان درگیر در مسائل عمرانی و مدیریتی (برق، گاز، آب و فاضلاب، مخابرات و شهرداری) شهر رشت را بر اساس مساحت و اهمّیّت مراکز اداری موجود در آنها بررسی کند. برای این منظور، ابتدا پایگاه داده های مورد نیاز در محیط GIS ایجاد و وضع موجود مناطق گوناگون شهر ترسیم و تحلیل شده است؛ سپس مناطق متداخل تعیین و با استفاده از داده های بلوک آماری سال 1390، لایۀ مراکز اداری موجود شهر تهیّه و نسبت به لایۀ مناطق متداخل اداری مورد ارزیابی قرار گرفت. رتبهبندی ادارات در مناطق متداخل از روش AHP و قطبی شدن کاربری ها با استفاده از مدل آنتروپی و نرمافزار ArcGIS انجام شده است. نتایج بررسیها نشان میدهد محدوده های حاصل از تداخل واقع در محدوده های گلسار، استادسرا، بلوار حافظ (باغ محتشم) و معلولین بیشترین اهمّیّت را در بین سایر مناطق متداخل دارند؛ همچنین کاربری های خدماتی و شهرداری، بیشترین تمرکز و مجموعۀ استانداری - فرمانداری، دادگستری و راه و شهرسازی،کمترین (فاقد تمرکز) در بین سایر مراکز اداری شهر رشت هستند.
Polarization of land use in cities plays a significant role in the importance of the different city zoning. Administrative land uses can be identified as the effective uses in cities. Such land uses attempt to get located in expensive parts of cities from the very beginning step، but after locating they would turn into a factor to attract other Organizations. In addition، each one of key service organizations in cities attempt to do city zoning based on special standards which، in many cases، are overlapping and may cause some problems. Present research paper is determined to scrutinize the polarization of land uses in city and also the importance of overlapped areas of five organizations involved in developmental and management issues of Rasht (departments of power، gas، water and water waste، telecommunication and municipality). It is based on the importance of their organization applying their documentary and survey studies. Therefore، the required databases in GIS environment was created. Moreover، current situation of different city zoning was drawn and analyzed. After that، overlapped areas were identified and the available layer of administrative centers were provided using statistical block data of 2011. The data were compared with the layer of administrative overlapped zones. AHP method was used to rate the bureaus in overlapped zones. Besides، polarization of land uses was performed using Entropy model and ArcGIS software. The findings indicate that the centers of state government-governance، management of bank branches and justice department are considered to be more significant than other administrative centers. Furthermore، zones of 2، 3، 10، 17 and 35 have the most accumulated offices among other overlapped centers. Also، service land uses and municipality have the highest focus and state government-governance، while justice department and roads and urban development have the least focus among other administrative centers.
خلاصه ماشینی:
"ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 1- Perroux 2- Boudeville 3- Lasuén 4- József Benedek 5- Bere 6- Vertakova 7- Job Polarization 8- Gimpelson 9- Kapeliushnikov 10- Social Polarisation 11- Aurigi 12- Graham 13- Dobrescu 14- Dobre 15- E.
پراکندگی ادارات در شهر رشت مناطق متداخل سازمان های مورد مطالعه در بررسی اولیه ، جهت تعیین مناطق متداخل ، ابتدا محدودة منطقه بندی هریک از سازمان هـای مـورد مطالعـه تهیه و مشخص شد که این سازمان ها در سطح شهر رشـت دارای ٢٣ منطقـۀ اداری (٥ منطقـۀ شـهرداری، ٣ منطقۀ امور مشترکین آب و فاضلاب ، ٤ منطقۀ امور مشترکین برق ، ٢ ناحیۀ گاز و ٩ مرکز مخـابرات ) هسـتند.
بررسیهای انجام شده در زمینۀ پراکنش کاربریهای شهری به ویژه خدماتی کـه بـا اسـتفاده از مـدل آنتروپـی توسط عزت پناه و همکاران (١٣٩٤)، مرصوعی و خزایی (١٣٩٣)، رهنما و ذبیحی (١٣٩٠)، قالیباف و همکـاران (١٣٨٩) انجام شدند نتایج قابل قبولی به همراه داشته است که از این نظر همسو با نتایج پژوهش حاضر است ؛ همچنین در این بخش ، با توجه به قابلیت ابزارهای آمار فضایی در جهـت درک بهتـر پدیـده هـای جغرافیـایی، کشف و شناسایی الگوهای آنها در نحوة پراکندگی مراکز اداری استفاده شده اسـت کـه تحلیـل یافتـه هـای آن مؤید نتایج مدل آنتروپی بوده است ؛ بنابراین ، مدل یادشده به عنوان یکی از روش های بررسی توزیـع ، تمرکـز و پراکندگی کاربریها و معیاری جهت سنجش یکنواختی متغیرهای مورد نظر در مناطق شـهری قابـل اسـتفاده است ."