چکیده:
قرآن کریم علاوه بر آنکه یهودیان و مسیحیان را اهل کتاب معرفی می کند، هجده بار از واژه تورات و دوازده بار از واژه انجیل برای مجموعه معارف الهی اعطا شده به حضرت موسی و حضرت عیسی استفاده می کند. از طرفی، قرآن در ضمن آیات تصدیق، که گاه خطاب به یهودیان و مسیحیان هستند، به حسب ظاهر، متن مقدس آنان را تایید می کند. حال این سوال رخ می نماید که آیا کاربردهای تورات و انجیل در قرآن را می توان ناظر به متن موجود در زمان نزول آیات دانست یا نه؟ در پاسخ این سوال دو فرض قابل تصور است. بنا بر فرض نخست، چگونه می توان این دو نام را با وجود ناهمخوانی های محتوایی بین قرآن و متون مقدس یهودی ـ مسیحی به جا مانده از آن زمان، ناظر به این متون دانست؟ و در صورت پذیرش فرض دوم، چگونه می توان آیاتی را که به تصدیق متون موجود در دست یهودیان و مسیحیان معاصر نزول قرآن اشاره دارند، توجیه و تبیین کرد؟ این نوشتار، با اشاره به نوعی دلالت خاص برای کاربردهای واژه های تورات و انجیل به پرسش مزبور پاسخ می دهد.
خلاصه ماشینی:
"اینکه آیا یهودیان مجاور مدینه نیز مجموعۀ متن مقدس عبری خود را به اسم «تنخ» میشناختند، یا تعبیر «تورات»، «صحف انبیا»، «تورات و کتب آبای ما» و یا «تورات و مکتوبات مقدس» را دربارۀ آن به کار میبردند یا نه، برای ما شناخته نیست 2 ، اما قدر مسلم این است که آنان به مثابۀ بخشی از جماعت دینی یهود، همچون سایر یهودیان، تعالیم حضرت موسی× را تحت عنوان «تورات» میشناختند.
مفهوم یگانۀ دو واژۀ «تورات» و «انجیل» در قرآن آیاتی را که در آنها واژههای «تورات» و «انجیل» به کار رفته است، در مقام تصور، میتوان در سه دسته جای داد: الف) اینکه این آیات ناظر به تورات و انجیل واقعی نازل شده بر حضرت موسی× و عیسی× باشد و نسبت به متن موجود در دست یهودیان و مسیحیان ساکت باشد.
چنان که گذشت، تورات و انجیل در قرآن، هم دو مصداق مهم برای مفهوم «وحی» 1 ، یا به تعبیر دیگر قرآنی، «ما انزل الله» و هم دو مصداق بارز مفهوم «کتاب» هستند: «نزل علیک الکتاب بالحق مصدقا لما بین یدیه و أنزل التورئة و الانجیل من قبل هدی للناس» (آلعمران / 3 و 4)؛ «و لقد آتینا موسی الکتاب، قل من أنزل الکتاب الذی جاء به موسی» (انعام / 91)؛ «قال إنی عبدالله آتانی الکتاب و جعلنی نبیا» (مریم / 30) به بیان دیگر، این دو نام در حوزۀ معنایی هدایتگری الهی و به مثابۀ دو مصداق از مصادیق مهم پیامهای هدایت الهی بهسوی بشر و دو مجموعۀ «وحی شده» به دو «پیام آور» الهی یاد شده اند؛ بنابراین، در همۀ این موارد این دو واژه یادکردی احترام آمیز دارند."