چکیده:
تکفیر از آن دست مسائلی است که هیچگاه از میان امت اسلامی رخت برنبسته است. در این میان، گاه و بیگاه مکتب تشیع هم متهم به تکفیری بودن گردیده است. از جمله کسانی که به صورت منظم و در قالب یک کتاب این اتهام را بر شیعه وارد ساخته، عبدالملک شافعی است. برای بررسی تاثیرهای مخرب این اتهام بر سیمای مکتب تشیع در میان اهلسنت و نیز نقش تخریبی آن در وحدت امت اسلام، این پژوهش صورت گرفته است. این پژوهش با روش توصیفی ـ تحلیلی، به سراغ روایات محل استناد رفته و با دستهبندی آنها نشان داده که تنها عده قلیلی از منتسبان اهلسنت (نواصب) از نظرگاه شیعه، خارج از اسلام دانسته شدهاند و عامه اهلسنت از نظر شیعیان مسلمان هستند.
خلاصه ماشینی:
مصادیق «کفر» در کتب شیعه: از جمله عناوینی که در روایات شیعه بر آن «کفر» اطلاق شده عبارت است: حکم نکردن به ما انزل الله (صدوق، 1413ق، ج 3، ص 4)؛ ترک حج با وجود استطاعت (قمی، 1404ق، ج 1، ص 107)؛ فرار از جهاد (همان، ص 270)؛ برتری دادن یکی از صحابه بر حضرت علی علیهالسلام (صدوق، 1376، ص 656)؛ یادگیری سحر (حمیری، 1413ق، ص 152)؛ مخالفت با سنت رسولالله (برقی، 1371ق، ج 1، ص 220)؛ قضاوت به رأی خود میان دو نفر (عیاشی،1380 ق، ج 1، ص 18)؛ پرستش اسم بدون معنا (کلینی، 1407ق، ج 1، ص 87)؛ حسادت به رسول خدا صلیاللهعلیهوآله (طوسی، 1414ق، ص 622)؛ رفتن به نزد کاهن و تصدیق او؛ نزدیکی با زن حائض (ابناشعث، بیتا، ص 250)؛ پناه دادن بدعتگزار (عریضی، 1409ق، ص 292)؛ ارتکاب کبیره (برقی، 1371ق، ج 1، ص 209)؛ گمان اینکه امام علیهالسلام محتاج مردم است (کلینی، 1407ق، ج 1، ص 537)؛ ترک نماز بدون علت (همان، ج 2، ص 279)؛ قول به تناسخ (صدوق، 1378ق، ج 2، ص 202)؛ تحقیر صاحب علم (دیلمی، 1412ق، ج 1، ص 165)؛ دوست داشتن کافر (عاملی نباطی، 1384ق، ج 3، ص 74)؛ و قول به تفویض (صدوق، 1398ق، ص 360).
در برخی روایات دیگر، انکار امامت حضرت علی علیهالسلام از روی علم با انکار نبوت پیامبر صلیاللهعلیهوآله و ربوبیت خداوند برابر دانسته شده (صدوق، 1414ق، ص 103)، یا انکار عالمانه ولایت و امامت یکی از ائمه اطهار علیهمالسلام و تبری از دین او کفر و ارتداد به حساب آمده است(حرعاملی، 1409ق، ج 28، ص 351).