چکیده:
در طول تاریخ، شهرها همواره محرک و بنیان رشد و توسعه اقتصاد ملی بودهاند. آگاهی از روش کار اقتصاد شهر در همه سطوح برنامهریزی ضروری است. روش تغییر سهم و مکان[1] یکی از روشهای مهم تحلیل اقتصاد منطقهای است که تغییرات اشتغال در سطح ملی را با توجه به روند کلی تغییرات اشتغال در سطح ملی و همچنین در بخشهای مختلف اقتصادی نشان میدهد. پژوهش حاضر، تغییرات اشتغال را در بخشهای مختلف اقتصادی در سطح شهرستانهای استان آذربایجانشرقی با بهرهگیری از روش تغییر سهم و مکان در محدوده زمانی 1385 تا 1390 بررسی و تحلیل میکند. دادههای اشتغال در بخشهای مختلف اقتصادی از سالنامه آماری استان جمعآوری و سپس با روش تغییر سهم و مکان تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها نشان میدهند که در سطح استان، 205865 نفر به جمعیت شاغلان افزوده شده است. بر اساس نتایج بخش صنعت، فعالیتهای مربوط به خدمات مالی، بیمه و بنگاهداری املاک و مستغلات پویاترین بخشها با رشد مثبت بودهاند و بهترتیب 45، 35، 13 و 10 درصد کل شاغلان را جذب کردهاند. همچنین بر اساس نتایج، شهرستانهای تبریز، مراغه، مرند و اهر بهترتیب 3/77، 7/6، 3/5 و 7/4 درصد کل شاغلان را جذب کردهاند. در دوره یادشده، بخش صنعت بجز در شهرستانهای تبریز و اهر رکود داشته و از جمعیت شاغلان آن کاسته شده است. [1]Shift- Share
خلاصه ماشینی:
در پـژوهش ديگـري، مصري نژاد و ترکي (١٣٨٢) در مقاله تجزيه و تحليل ساختار اشـتغال در بخـش هـاي عمـده اقتصـادي منـاطق شهري ايران طي دوره ١٣٧٢ تا ١٣٨٣، رهيافت تغيير سهم Shift–Share Method و شـاخص Location Quation به اين نتيجه رسيدند که بخش هاي معدن ، ساختمان ، آب و برق و گاز، عمده فروشي، حمل ونقل و خدمات مـالي از ميان ده بخش عمده فعاليت شهرهاي کشور اثر رقابتي مثبتي دارند و بنابراين انتظار ميرود کـه در آينـده ، ايـن 2 1 بخش ها نقش بسيار مهمي در اشتغال شهرها داشته باشند (مصرينژاد و ترکـي، ١٣٨٢: ١٠٩).
جدول - ٤: تغييرات اشتغال در سطح ملي و استاني طي دوره ١٣٨٥ تا ٩٠ درصد درصد آذربايجان شرقي کشور اشتغال اشتغال نرخ درصد تغيير در نرخ درصد تغيير در 90 85 85 90 LQ85 LQ90 1385 1390 رشد تغييرات اشتغال رشد تغييرات اشتغال منبع : مرکز آمار ايران بـر اسـاس داده هـاي جـدول (٤)، درصـد تغييـرات اشـتغال در بخـش صـنعت ، سـاختمان ، عمـده فروشـي و خرده فروشي، حمل ونقل و انبارداري و فعاليت هاي مالي، بيمه املاک و مستغلات منفي بوده است .
/ شکل - ٤: تغيير سهم و مکان اشتغال در سطح شهرستان هاي استان منبع : نگارندگان طي سال هاي مطالعه شده در شهرستان اسکو، ٥٣ نفر در بخش استخراج معدن ، ٥٣٧ نفر در بخش ساختمان ، ٣٦٦ نفر در عمده و خرده فروشي، ١٣٥٠ نفر در حمل ونقل و انبارداري، ٢١٤٢ نفر در فعاليت هاي مالي بيمه و بنگـاه داري املاک و مستغلات و ٧٠٤ نفر در بخش خدمات دولتي جذب شده اند.