چکیده:
سالیان متمادی است که درمان گران جهت درمان بیماریها در همه فرهنگها از
روشهای مختلفی بهره جستهاند، اما در برخی موارد از فنون یا مواردی استفاده
کردهاند که امروز علم دارو شناسی آنها را از نظر دارویی بی اثر و بی خاصیت
میداند، چنین عوامل بی اثری امروزه در روانشناسی به پلاسیبو(دارو نما)معروفند، اما
این سوال وجود دارد که چگونه یک ماده خنثی و بی اثر باعث درمان و بهبود بیماری
میشود؟نظریههای مختلفی جتهت تبیین اثرات پلاسیبو بوجود آمدهاند، که از جهت نحوه بر
رسی و تبیین اثرات آن به دوسته غیر تعاملی و تعاملی تقسیم میشوند.نظریههای غیر
تعاملی عبارتند از: خصوصیات فردی، ویژگیهای فرایند درمان و خصوصیات درمانگر و
نظریههای تعاملی شامل: سو گیری پژوهشگری، خطای گزارش دهی، انتظارات بیمار، اثرات
شرطی شدن و نظریه ناهماهنی شناختی میباشد.
خلاصه ماشینی:
"تحقیقات دیگری نشان میدهند که اندازه قرصهای تجویز شده از جانب پزشک نیز بسیار مهم است، به طوری که قرصهای بزرگتر نسبت به قرصهای کوچکتر تاثیر بیشتری دارند و میتوانند در ایجاد تغییرات درمانی موثر واقع شوند(اگن، 1996) ویژگیهای درمانگر 10 : بیش از 300 سال پیش از میلاد مسیح، ارسطو نخستین روانشناس اجتماعی جهان چنین اظهار کرد که«ما گفتار نیک مردان را کاملتر و آسانتر از دیگران باور میکنیم»(به نقل از شکر کردن، 1375)امروزه این ویژگی در روانشناسی اجتماعی به قابلیت قبول معروف است، قابلیت (1){L ycnedneped lanoitomE L} (2){L noisrevartxE L} (3){L sisorueN L} (4){L late reierB L} (5){L trevoretnI L} (6){L trevortxE L} (7){L tnemtaert eht fo scitsiretcarahC L} (8){L ssenevitceffE L} (9){L suoireS L} (10){L lanoissefforp htlaeh eht fo scitsiretcarahC L} قبول 1 به این معنی است که انسان تمایل دارد، بیشتر تحت تاثیر افرادی قرار بگیرد که از نظر رتبه حرفهای و درجه تخصص در سطح بالایی قرار دارند، حتی اگر گفتار آنان، کاملا صحت نداشته باشد.
مطالعات دیگری نشان میدهد، بیماران نسبت به پزشکانی که کت میپوشند و کراوات میزنند به طور مثبتتری واکنش نشان میدهند تا پزشکانی که از کت و کراوات استفاده نمیکنند(پورافکاری، 1376):نظریههایی که در مورد تاثیر پلاسیبو تا بدین جا بیان شد هر یک از دید گاه خاصی به این مساله پرداختهاند اما از تعاملاتی که در هنگام تاثیر پلاسیبو میان بیمار و ارائه کننده آن(اعم از پزشک و غیر پزشک) اتفاق میافتد غفلت نمودهاند، به همین دلیل تبیینهای متکی بر این نظریهها همواره ناقص و پر ابهاماند جهت رفع ابهام اینگونه نظریهها و ارائه تبیینهای دقیقتر، پژوهشگران به نظریههای تعاملی روی آوردهاند چنین نظریههایی به کنشهای متقابل میان بیمار و ارائه کننده پلاسیبو بسیار حساس هستندو همچنین تاثیرات پلاسیبو را پیامد یک فرایند چند بعدی 2 میدانند این نظریهها عبارتند از:سو گیری پژوهشگر، خطای گزارش دهی، انتظارات بیمار، اثرات شرطی شدن و ناهماهنگی شناختی."