چکیده:
منابع مرجع جغرافیا: گزارمانی گزیده
آزاد اسداله*
* مرکز خراسان شناسی
در این مقاله با رهبردی تاریخی به منابع مرجع جغرافیایی پرداخته شده است و از دورترین ایام، شیوه شکل گیری چنین منابعی را پی گرفته ایم. علل توجه مسلمانان به جغرافیا و نخستین آثار تدوین یافته در این موضوع، بحث بعدی است. مشهورترین ماخذ تهیه شده، نامبرده، معرفی و توصیف می شود. آنگاه پس از تقسیم بندی، منابع مرجع جغرافیایی، به معرفی برخی منابع الکترونیکی این موضوع به زبان انگلیسی که از مهمترین مآخذ این رشته به شمار می رود می پردازیم، چه نگارنده بر این باور است که پژوهشگران جغرافیا دست کم با منابع چاپی فارسی و عربی – که در بیشتر کتابهای مرجع فارسی در دسترس شرح آنها آمده است – آشنایند.
در مورد هر منبع، اطلاعات کتابشناختی، دامنه شمول، شیوه دسترس پذیری، نحوه تماس با ناشر و روش سفارش منبع، بها و دیگر داده ها و خدمات آنها ذکر می شود. پنج منبع از این گونه، به شرح آورده شده است و از جمله نمونه شناسه ها و نوع اطلاعات مندرج در هر یک نیز آمده است.
خلاصه ماشینی:
"ما تعدادی کتاب برحسب رمز پستی،نشانیها و مطالب مربوط به سرشماری نیز فراهم میسازیم و در اختیار داریم،از جمله: -راهنمای جهانی رمز پستی و نشانی،اثر مارتین نلسون؛ -بایگانی دادههای رمز پستی و جغرافیایی:راهنمای جهانی،نشانهنامههای چاپی و بایگانیهای دادههای ماشین خوان،اثر الن پریچارد؛ -تهیه و نگهداری پایگاه دادههای بازاریابی مستقیم اروپا،اثر گراهام رینله؛ -دستنامهء کاربران سرشماریها،ویراستهء استان اوپن شا؛ -گروهی از انتشارات سرشماری از مؤسسههای ملی سرشماری،بویژه با تأکید بر مسائل فضایی،افزون بر گزارشهای سرشماری و آماری؛ -برای اطلاعات بیشتر در باب بریتانیا،یعنی رمزهای پستی،بنگرید به evox ؛جزئیات مربوط به تماس برای به دست آوردن آمارهای جزیی،پیشینههای نمونه یا نقلی از یک شرکت و مجموعه دادهها از جاینامهء جهانی،تماس بگیرید با: allm systems marketing 21 beechcroft bushey,watford wd2 2ju england uk tel:01923 330150.
دادهها عبارت است از: ناحیه اداری عمده(مثلا ایالت)؛رمز(های)پستی؛رمز شمارهگیری تلفن؛ نامهای بدیل یا کنار نهاده شده؛نام برتر؛نام رمز واحد؛ عرض جغرافیایی/طول جغرافیایی؛جمیعت(اغلب در سلسله زمان)؛ دیگر نواحی اداری(مانند نواحی ایالت متحده، (german kreise,swedish lan ؛ شماره ارجاع رسمی؛وسعت؛ارتفاع؛ مختصات بدیل مثل کراوس کروگر(درمواردی)؛نام(های)ترجیح داده نشده؛ دلایل ترجیح دادن یا ندادننامها؛ نشانههای اداری و رسمی(مثل مرکز ایالت،پایتخت،مرکز ناحیه)؛ آمارهای مفصل محلی؛نمونهء پیشینهء مکان بایگانیهای ارجاع در جریان تهیهء جاینامهء جهانی،بایگانیهای ارجاعی مفیدی تدارک دیدهایم که در اختیار قرار دارد: بایگانی رمز واحد؛نشانهای اداری و رسمی؛ پایگاه دادههای دلایل ترجیح دادن یا ترجیح ندادن برخی نامها؛جاینامهء کمبریج ایالات متحده و کانادا:فرهنگ جاها16 این اثر فرهنگ جایهای معتبری است که کار خود را به ورای پیمایش بنیانی شهرکها، شهرها و رودخانهها میکشاند و به حومه شهرها،حومههای فرعی و جوامع روستایی، دریاچهها،رودخانهها،نواحی اقیانوسی،کوهها،جنگلها،باتلاقها،بوستانها،مناطق حفاظت شده و دیگر مناطق مورد توجه امروز یا گذشته نیز میپردازد."