چکیده:
بررسی پدیده زمین لغزه نامانلو در منطقه شیروان، شمال خراسان
غفوری محمد,عاشوری علیرضا
پدیده زمین لغزش از جمله حوادث طبیعی مهمی است که در شمال خراسان و به خصوص ناحیه شیروان – بجنورد معمولا باخسارات و ضایعات فراوان همراه است. این پدیده تهدیدی جدی از نظر فرسایش خاک و تخریب دامنه ها، جنگل ها، اراضی کشاورزی، جاده ها و مناطق مسکونی و نیز پرشدن مخازن سدها محسوب می شود.
مقاله حاضر، ضمن معرفی زمین لغزش نامانلو، علل اصلی ناپایداری دامنه ها را مورد بحث قرار می دهد. نامانلو در شمال شرق شهر شیروان در دره ای به همین نام در بخش مرکزی رشته کوه های کپه داغ قرار دارد. سنگ بستر روستای نامانلو و حوالی آن را سازند سرچشمه تشکیل می دهد که عمدتا از تناوب شیل و مارن با تداخل های آهکی تشکیل یافته است.
علاوه بر مسائل زمین شناسی، توپوگرافی، آب و هوا، وجود نیروهای دینامیکی حاصل از فعالیت گسل ها و همچنین کم شدن مقاومت برشی خاک در اثر جذب آب، از عوامل مهم وقوع زمین لغزش در این منطقه می باشند.
خلاصه ماشینی:
"(به تصویر صفحه مراجعه شود) شکل 1 موقعیت منطقهء مورد مطالعه[4] 2-وضعیت جغرافیایی و آب و هوایی منطقه استان خراسان با وسعتی معادل 313000 کیلومتر مربع در شمال شرق ایران قرار گرفته و ناحیهء مورد مطالعه در شمال این استان واقع است.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) شکل 3 زمینلغزشهای محدودهء روستای نامانلو3-زمینشناسی منطقه حوضهء رسوبی کپه داغ پس از بستهشدن دریای هرسینین در اواسط تریاس به شکل یک حوضهء درون قارهای در شمال شرق ایران تشکیل شده است[ Berberian and King''1981 ].
3-1 زمینشناسی ناحیهء مورد مطالعه منطقهء شیروان-بجنورد در رشتهکوه کپه داغ واقع است که بهعنوان یکی از واحدهای زمینشناسی ایران از شرق دریای خزر تا مرز افغانستان تقریبا به موازات جاده مشهد-جنگل گلستان تا مرز شمالی کشور را شامل میشود.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) شکل 4 زمینلغزش نامانلو در بالادست روستا (به تصویر صفحه مراجعه شود) شکل 5 نشاندهندهء ضخامت تودهء خاک در محل زمینلغزش نامانلو سازند تیرگان گرچه در منتها الیه شرقی کپه داغ،به ضخامتی در حدود 10 متر کاهش یافته و در منتها الیه غربی کپه داغ حذف میشود ولی در کپه داغ مرکزی و به طرف غرب(منطقهء شیروان و بجنورد)یکی از واحدهای سنگی شاخص صخرهساز میباشد.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) شکل 6 مورفولوژی دامنهها و آثار زمینلغزشهای قدیمی در منطقهء مورد مطالعه مواد آواری پوشاننده سازند سرچشمه به دلیل تخلخل زیاد به میزان قابل توجهی آبهای حاصل از بارشهای آسمانی را در خود جای میدهند."