چکیده:
توسعه پایدار شهری: مفاهیم و دیدگاهها
کاظمی محمدی سیدمهدی موسی*
* گروه جغرافیا دانشگاه پیام نور
توسعه پایدار یکی از جامع ترن مفاهیم در همه زمان ها است . این مفهوم عنصراصلی راهکار 21 است؛ سند چهل فصلی که به سال 1992 در نشست سران جهان در ریو مورد پذیرش قرار گرفت و در سطوح پایین سازمان فضایی جستجو می شود. اهداف توسعه پایدار (تامین نیازهای اساسی، بهبود استانداردهای زندگی برای همه، حفاظت و مدیریت بهتر اکوسیستم ها) در همه سطوح سازمان فضایی (محلی، ملی، منطقه ای، و جهانی) اجرا می شود لیکن سطح شهری، به علت تمرکز پیوسته رو به رشد جمعیت و فعالیت های اقتصادی، به ویژه در کشورهای کمتر توسعه یافته، توجه بیشتری را جلب کرده است.
توسعه پایدار شهری Sustainable urban development که مفهوم اصلی در این سطح است، مفاهیم و دیدگاه هایی را در ادبیات تحقیق نشان می دهد که برخاسته از حوزه فکری افرادی است که دراین سطح تحقیق کرده اند. مفاهیمی همچون شهر اکولوژیک شهرنشینی پایدار، شهر پایدار، پایداری شهری، شهر سبز، شهر سالم برخاسته از دیدگاه های مختلف اقصادی زیست محیطی و رادیکال عدالت جو در اکولوژی اجتماعی هستند. این مقاله مروری است بر تحقیقاتی که در زمینه این مفاهیم و دیدگاه ها در توسعه پایدار شهری صورت گرفته اند.
خلاصه ماشینی:
"اهداف توسعهء پایدار (تأمین نیازهای اساسی،بهبود استانداردهای زندگی برای همه،حفاظت و مدیریت بهتر اکوسیستمها)در همهء سطوح سازمان فضایی(محلی،ملی،منطقهای،و جهانی)اجرا میشود لیکن سطح شهری،به علت تمرکز پیوسته روبهرشد جمعیت و فعالیتهای اقتصادی،بهویژه در کشورهای کمتر توسعه یافته،توجه بیشتری را جلب کرده است.
دراکاکیس اسمیت در تبیین شهرنشینی،پایداری،و توسعه میگوید:"درست است که از نظر برخی،مفهوم پایداری حفاظت و نگهداری دستامدهای موجود است،و اینکه اغلب این تفسیر از پایداری،درمورد شهرهای اروپایی،بهویژه مراکز تاریخی بهکار میرود،ولی در متن فرایند شهرنشینی در جهان درحالتوسعه،رفع نیازهای کنونی بایستی تداعیکنندهء تغییری قابل ملاحظه جهت اطمینان از این موضوع باشد که برابری،ثبات،و هماهنگی اقتصادی و اجتماعی و سیاسی،آیندهء با ارزش پایدار شدن را میسازد" (Drakakis-Smith 1996,p.
197-198) : 1-بازنگری اولویتهای کاربری اراضی به منظور ایجاد جوامع فشرده،متنوع،سبز،سالم، باصفا و با کاربریهای مختلط حیاتی نزدیک گرههای ارتباطی و سایر تسهیلات حملونقل؛ 2-بازنگری اولویتهای حملونقل جهت توجه به پیادهروی،دوچرخهسواری،ارابه سواری،وسایل حملونقل عمومی به جای خودروهای شخصی،و تأکید بر دسترسی نزدیک؛ 3-احیای محیطهای شهری صدمه دیده،به خصوص خورها،خطوط ساحلی،کوهستانها و مردابها، 4-ایجاد مسکن شایسته،ارزان،امن،راحت،و از نظر نژادی و اقتصادی مختلط؛ 5-بارور ساختن عدالت اجتماعی و ایجاد فرصتهای بهتر برای زنان،افراد رنگین پوست و ناتوان؛ 6-حمایت از کشاورزی محلی،طرحهای ایجاد فضای سبز شهری و باغ شهرها؛ 7-ترویج بازیافت،فناوری مناسب جدید و حفاظت از منابع و همزمان کاهش آلودگی و پسماندههای خطرناک؛ 8-همکاری با شرکتهای تجاری جهت حمایت از فعالیتهای اقتصادی با ملاحظات اکولوژیکی،و همزمان،عدم تشویق آلودگی،پسماندهها و استفاده و تولید مواد خطرناک؛ 9-ترویج سادهزیستی داوطلبانه و تقبیح مصرف بیاندازهء کالاهای مادی؛ 10-بالا بردن آگاهیهای زیست محیطی از طریق آموزش فعالان و طرحهای آموزشی که آگاهی عموم را دربارهء مباحث پایداری اکولوژیک افزایش میدهند."