چکیده:
آب و تنش های اجتماعی - سیاسی مطالعه موردی: گناباد
حافظ نیا محمدرضا*,نیک بخت مهدی
* پژوهشکده امیرکبیر، دانشگاه تربیت مدرس
در این تحقیق سعی شده است رابطه متغیر منابع آب با تنش های اجتماعی - سیاسی بررسی و ضمن آینده نگری در مورد تعدیل بحران رو به رشد ناشی از آب، راه حل ارایه شود.
این مهم با شناخت بهتر ظرفیت های محیط طبیعی و انسانی منطقه گناباد در شرق ایران برنامه ریزی برای پیشرفت اقتصادی - اجتماعی بر اساس این ظرفیت ها، توسعه پایدار را میسر می سازد.
فرضیه مهم این تحقیق این است که: بین تغییرات منابع آب و برخی از درگیری های اجتماعی - سیاسی در سطح شهرستان گناباد رابطه وجود دارد.
روش تحقیق توصیفی تحلیلی با استفاده از روش های آماری همبستگی بوده است. در جمع آوری اطلاعات از روش های کتابخانه ای، آماری، داده های موجود در ادارات و سازمان های مربوطه و نیز روش های میدانی، استفاده شده است.
نتایج حاصل از تحقیق نشان می دهد که کمبود طبیعی و کاهش تدریجی و روش های کاربری منابع آب از یک طرف و رشد جمعیت از طرف دیگر سبب می شود که سهم سرانه سالانه آب هر فرد ساکن در منطقه به شدت کم شود و رقابت بر سر تصاحب منابع آب شدت بیشتری به خود بگیرد. بنابراین احتمال برخورد افراد، گروه ها و مراکز جمعیتی را با یکدیگر افزایش می دهد.
خلاصه ماشینی:
"49 (به تصویر صفحه مراجعه شود) نمودار 4 تحولات جمعیت شهرستان گناباد(80-1355) (به تصویر صفحه مراجعه شود) نمودار 5 افت ایستآبی نسبت به رشد جمعیت(80-1370) (به تصویر صفحه مراجعه شود) نمودار 6 تعداد پروندههای حقوقی ثبت شده در دادگستری گناباد جدول 2 تولید آب شرب و جمعیت شهری (90-1365) (به تصویر صفحه مراجعه شود) 9920677,0-همبستگی Lجدول 3 تخلیه آب شرب و جمعیت شهری (80-1360) (به تصویر صفحه مراجعه شود) 9883454,0-همستگی جدول 4 تعداد پروندههای ثبت شده در دادگستری گناباد،تعداد تقاضای ثبت آب و املاک بارندگی در سالهای(79-1366) (به تصویر صفحه مراجعه شود) همبستگی میان تعداد پرونده و بارندگی-41498315,0 همبستگی میان تعداد تقاضا و بارندگی-1957011,0 در مجموع برای کشف رابطهء بین متغیرهای جمعیت،تولید آب شرب،استخراج از منابع میزان بارندگی،تعداد پروندههای دادگستری،و پروندههای تقاضای ثبت مالکیت منابع آب با استفاده از پییرسون رابطهء همبستگی برقرار گردید و نتایج زیر حاصل آمد: با توجه به جدول 2 ضریب همبستگی بین جمعیت و تولید آب شرب 988,0 محاسبه شده و نشان میدهد این دو متغیر بسیار به هم وابستهاند و افزایش جمعیت سرعت بیشتر تخلیهء آب از منابع را به دنبال دارد.
از سوی دیگر ضریب همبستگی بین میزان بارندگی و تعداد پروندههای حقوقی موجود در دادگستری و یا تقاضای آب و املاک منفی به دست آمده است و حکایت از رابطهء معکوس بین این متغیرها دارد به این معنی که با کاهش بارندگی دعاوی و اختلافها افزایش مییابد و یا در مواقع کم آبی،اهمیت آب بیشتر میشود و رقابت برای تصاحب و تثبیت آن افزایش مییابد و برعکس."