چکیده:
شناخت فرایندهای بیابان زایی در اکوسیستم خشک چاله گاوخونی
طاووسی تقی,غیور حسن علی
براساس تعریف کنوانسیون سازمان ملل متحد برای بیابان زدایی «بیابان زایی به معنی تخریب سرزمین در مناطق خشک، نیمه خشک و خشک نیمه مرطوب ناشی از عوامل مختلف از جمله تغییرات آب و هوا و فعالیتهای انسانی میباشد ». در کشور ایران که از یک طرف بیش از 70 درصد وسعت آن را مناطق خشک و نیمه خشک تشکیل میدهد (مرادی،1377) و از طرف دیگر افزایش جمعیت و تلاش برای نیل به توسعه اقتصادی سبب استفاده بی رویه از زمین شده است، چنانچه به تنزل کیفیت و تخریب منابع آب، خاک و پوشش گیاهی به عنوان سه عامل بقای زندگی در اکوسیستم های آسیب پذیر این مناطق، منجر شد (خلد برین 1366)، پدیده بیابان زایی را باید عارضه ای دانست که محیط زیست و حیاط اقتصادی ما را به طرز شدیدی مورد تهدید قرار میدهد. در این تحقیق، دشتهای حوضه سفلی زاینده رود که محدوده داخل منحنی تراز 1800 متر را در چاله گاوخونی در ناحیه اصفهان در بر میگیرد به عنوان یک جامعه آماری انتخاب شده است. ضمن تحلیل عناصر اقلیمی و هیدرولوژیکی، روند تغییرات هیدروکلیماتولوژیکی منتهی به «تخریب سرزمین» و «وقوع بیابان زایی» بررسی شده است، چرا که از نقطه نظر ارتباطی که بین گسترش بیابان ها، خشکسالی ها و ویژگیهای هیدروکلیماتولوژیکی وجود دارد از یک سو توجه به عناصر اقلیمی و خواص هیدرولوژیکی محل ضروری است و از سوی دیگر به دلیل بهره کشی فوق امکانهای طبیعی بویژه برداشت بیرویه آبهای زیرزمینی، توجه بیشتر به امکانها و محدودیت های محیط طبیعی را طلب میکند تا از این رهگذر ضمن حفظ تعادل اکولوژیکی علاوه بر پیشگیری از وقوع بیابان زایی به درمان ضایعه های زیست محیطی یا به عبارتی «بیابان زدایی» نیز اقدام شود.
خلاصه ماشینی:
"در نجفآباد به(به تصویر صفحه مراجعه شود)در ورزنه)حکایت از افزایش ضریب خشکی منطقه از غرب به شرق دارد.
جدول 3 متوسط دمای سالانه اصفهان به سانتیگراد در دهههای مختلف دوره آماری(1996-1960)و میزان تغییر
جدول 5 مقایسه ضریب خشکی اصفهان در طول دوره نرمال اقلیمی و ده ساله اخیر براساس فرمولهای تجربی
فصول مختلف علیرغم افزایش اختلاف سالانه دما سبب کاهش دامنه روزانه دما شده است.
جدول 6 درصد بارندگی فصلی از مجموع بارش سالانه اصفهان در دورههای ده ساله دوره آماری 1996-1960
آبهای زیرزمینی:تمرکز بیشاز 60 درصد از فعالیتهای انسانی بهویژه در نیمه غربی محدوده مورد
همبستگی بین مجموع بارندگی سالانه و متوسط تغییرات سطح ایستابی محدوده مورد مطالعه 49/0+
بوده که در سطح 95 درصد معنادار است،و ضریب همبستگی بین تغییرات ایستابی و بارش سالانه یک
جدول 7 درصد تعداد و میزان تخلیه شیوههای مختلف استخراج آب در استان و محدوده مطالعاتی و نسبت آنها به
میلیون متر مکعب از میزان تخلیه سالانه کم شده و درنتیجه دبی چاههای عمیق و نیمهعمیق کاهش
تعداد چاههای جرقویه افزایش داشته،با کاهش میزان معادل 55/11 میلیون متر مکعب تخلیه سالانه
صورت گرفته است و معمولا ضریب همبستگی بین بارندگی و تغییرات سطح ایستابی در آنها کمتر
آبهای زیرزمینی انجام میشود و ضریب همبستگی بین تغییرات سطح ایستابی و مجموع بارندگی سالانه
(به تصویر صفحه مراجعه شود) (7)-مجموعه تخلیه استان 9/4421 میلیون متر مکعب و میزان تخلیه چاههای عمیق و نیمهعمیق در منطقه 268/2343 میلیون متر مکعب"