چکیده:
تحلیل و برآورد خشکسالی در غرب ایران
ساری صراف بهروز,جامعی جاوید
اقلیم و پارامترهای مربوط به آن ـ از جمله بارش، دما، رطوبت و … ـ و تغییرات احتمالی این عناصر در طول دوره زمانی نقش بسزایی در محیط زندگی انسان دارد. لذا شناخت عناصر مذکور و تغییرات مربوط از طریق به کمی در آوردن و مدل بندی آماری پارامترهای و فراسنجهای اقلیمی، امکان بهره وری بهینه از طبیعت و امکانات خدادادی آن را فراهم می سازد. در مقاله حاضر، به منظور تجزیه و تحلیل سری زمانی بارش ماهانه ایستگاههای منتخب غرب کشور و پیش بینی مقادیر آتی برای شناسایی خشکسالی، از روش ساریما استفاده شده است. برای تعیین خشکالی، دو شاخص توزیع استاندارد و درصد بارش نرمال به کار گرفته شده و در نهایت معناداری تغییرات بارش در طول دوره آماری مورد مطالعه، از طریق آزمون F بررسی گردیده است. در خاتمه خشکسالی ضعیف خشکسالی غالب بوده و بارش ایستگاه های منتخب تغییرات معناداری نداشته است.
خلاصه ماشینی:
"برای تعیین خشکسالی،دو شاخص توزیع استاندارد و درصد بارش نرمال به کار گرفته شده و در نهایت معناداری تغییرات بارش در طول دورهء آماری مورد مطالعه،از طریق آزمون F بررسی گردیده است.
مواد و روشها در این تحقیق،آمار 41 سالهء بارش ماهانهء ایستگاههای سنندج و میاندوآب بهعنوان ایستگاههای منتخب غرب کشور جهت تعیین خشکسالی و برآورد بارش سالهای آتی از طریق مدل آماری ساریما موردبررسی قرار گرفته است.
جدول 8 تقسیمبندی شاخصهای منتخب خشکسالی (به تصویر صفحه مراجعه شود) وقوع زمان خشکسالیشاخص توزیع استاندارد اولین شاخص که به منظور تجزیه و تحلیل بارش ایستگاههای مورد مطالعه به کار گرفته شده، توزیع استاندارد است.
شکل 5 درصد از بارش نرمال ایستگاه سنندج(2001-1961) (به تصویر صفحه مراجعه شود) تداوم خشکسالی به منظور تعیین دورههای خشک ایستگاههای مورد مطالعه،ابتدا بهتر است معیاری برای تعیین فصل خشک ارائه شود.
جدول 11 دورههای خشک ایستگاههای سنندج و میاندوآب (به تصویر صفحه مراجعه شود) تحلیل سریهای زمانی ایدهء استفاده از مدل ریاضی برای توصیف رفتار پدیدهای فیزیکی،به خوبی جا افتاده است.
جدول 12 برآوردهای نهایی پارامترهای فصلی و غیرفصلی مدل انتخابی بارش سنندج (به تصویر صفحه مراجعه شود) پیشبینیها از طریق معادلهء تفاضلی(کمینه بودن میانگین توان دوم خطا)صورت گرفته است: (7)(به تصویر صفحه مراجعه شود) شکل 13،بافت نگارماندههای مدل اصلی سری بارش ماهانهء ایستگاه سنندج را همراه با منحنی نرمال آن نشان میدهد.
شکل 13 نمودار هیستوگرام باقیماندههای بارش سنندج همراه با منحنی نرمال (به تصویر صفحه مراجعه شود) شکل 14،ضرایب خودهمبستگی ماندههای مدل اصلی سری زمانی منتخب را نشان میدهد."