چکیده:
پراکندگی زیاد مراکز جمعیتی-روستایی ایران مانند بسیاری از کشورهای در حال توسعه سبب گردیده است که امکانات محدود بهداشت روانی شهری نتواند برای اکثریت ساکنین این مناطق قابل دسترسی باشد.از اینرو کوششهای زیادی برای ادغام ارائه خدمات بهداشت روانی در شبکه موجود مراقبتهای بهداشتی اولیه انجام گرفته است.در این پروژهش آزمایشی با در نظر گرفتن دو گروه آزمایش و گواه،تغییر در نگرش 34 تن از بهورزان منطقه هشتگرد و 237 نفر از جمعیت بالای 15 سال روستاهای تحت پوشش آنان(گروه آزمایش)راجع به بهداشت روانی،پس از یک دوره آموزشی کوتاهمدت و ادغام بهداشت روانی در مراقبتهای بهداشتی اولیه با تغییر در نگرش 20 تن از بهورزان منطقه طالقان و 150 نفر از جمعیت بالای 15 سال تحت پوشش خدماتی آنان به عنوان گروه گواه که از هیچ آموزشی در زمینه بهداشت روانی برخوردار نبودند،مورد بررسی قرار گرفت.اجرای این پژوهش بر این فرضیه اصلی استوار بود که با آموزش بهداشت روانی به بهورزان یک منطقه ضمن ایجاد تغییر در نگرش آنان میتوان آموزش بهداشت روانی به مردم،همچنین بیماریابی و ارجاع بیماران روانی را به آنان واگذار نمود.ابزار این پژوهش عبارت از یک پرسشنامه نگرشی برای بهورزان و یک پرسشنامه نگرشی ویژه اهالی روستاها بود که پس از تعیین اعتبار صوری و محتوایی آنان به صورت پیش و پس آزمون در آزمودنیهای آزمایش و گواه تکمیل گردید.نتایج این پژوهش که با استفاده از آزمون t مستقل و مقایسه میانگینها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت،بیانگر مؤثر واقع شدن آموزش در تغییر نگرش بهورزان و مؤثر واقع شدن آموزش و ادغام بهداشت روانی در نگرش اهالی روستاهای تحت پوشش آنان در گروه آزمایشی میشد،در روستاهای محل خدمت خود شناسایی و با تشخیصهای مختلف روانپزشکی که با کمک پزشک عمومی عنوان گردیده بود،به ردههای بالاتر ارائه خدمات بهداشت روانی ارجاع دهند.
خلاصه ماشینی:
نتایج این پژوهش که با استفاده از آزمون t مستقل و مقایسه میانگینها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت،بیانگر مؤثر واقع شدن آموزش در تغییر نگرش بهورزان و مؤثر واقع شدن آموزش و ادغام بهداشت روانی در نگرش اهالی روستاهای تحت پوشش آنان در گروه آزمایشی میشد،در روستاهای محل خدمت خود شناسایی و با تشخیصهای مختلف روانپزشکی که با کمک پزشک عمومی عنوان گردیده بود،به ردههای بالاتر ارائه خدمات بهداشت روانی ارجاع دهند.
هدف اصلی پژوهش این بود که اثرات آموزش بهورزان و ادغام بهداشت روانی در مراقبتهای بهداشتی اولیه(متغیر مستقل)در نگرش مردم منطقه مورد بررسی(متغیر وابسته)،ارزیابی گردد.
برای این نظر به وجود مشکلاتی که در زمینه تربیت روانپزشک و ایجاد بیمارستانهای روانپزشکی جدید در ادغام بهداشت روانی در مراقبتهای بهداشتی اولیه از جهات مختلف عملی و با صرفه تشخیص داده شده است منظور از یک کتابچه راهنما تحت عنوان بهداشت روان برای بهورزان(بو الهری،1369)استفاده گردید و سپس این کتابچه راهنما در اختیار ایشان قرار گرفت.
در گروه گواه بهورزان،20 نفر بهورز در 3 مرکز بهداشتی-درمانی و 18 خانه بهداشت بخش طالقان بدون آنکه به آنها آموزشی داده شود،به پرسشنامه نگرشی به صورت پیش آموزن و پس آزمون به منظور کنترل اثرات سایر متغیرهای مداخله بر نگرش بهورزان گروه آزمایشی پاسخ دادند.
ارزیابی پیش از آموزش اصول بهداشت روانی به پزشکان مشغول به کار در مراکز بهداشتی-درمانی مناطق روستایی این کشور(مؤسسه ملی بهداشت روانی و علوم عصبی هند،1990)نشان داد دانش و مهارت آنان که در زمینه تشخیص و درمان اختلالات روانی و رفتاری ناکافی بوده است،پس از آموزش تفاوت کاملا چشمگیری داشته است.