چکیده:
اضطراب و افسردگی از رایجترین پدیدههای هیجانی هستند که انسان از آنها رنج میبرد.یافتههای پژوهشی نشان دادهاند که سوگیری توجه برای اطلاعات هماهنگ با خلق،مشخصه افسردگی است.عطف به نظریات ویلیامز،واتز،مک لود و ماتیوز،در اضطراب منابع شناختی،بیشتر به وارسی اطلاعات مربوط به تهدید احتمالی در محیط و اجتناب از بسط بیشتر این اطلاعات اختصاص دارد؛اما در افسردگی منابع شناختی،اختصاص به وارسی اطلاعات بیرونی مربوط به افسردگی ندارند،بلکه بیشتر بر افزایش بسط اطلاعات و رمزگردانی موارد منفی تأکید میشود.در این پژوهش الگوی سوگیری حافظه ضمنی و آشکار 9 نفر(7 مرد و 5 زن)با تشخیص اختلال افسرده خویی،9 نفر(3 مرد 6 زن)با تشخیص اختلال اضطراب فراگیر و 9 نفر(4 مرد و 5 زن)بدون سابقه اختلالهای هیجانی به عنوان گروه گواه مورد بررسی قرار گرفت.دو گروه نخست از بین مراجعه کنندگان به دو درمانگاه شهید اسماعیلی و انستیتو روانپزشکی تهران و براساس ملاکهای تشخیصی و آماری اختلالهای روانی،تجدیدنظر چهارم( DSM-IV )انتخاب شدند و از نظر متغیرهایی چون سن و میزان تحصیلات با دو گروه دیگر همتاسازی شدند.هدف از اجرای این پژوهش شناسایی فرایندهای بنیادی شناختی بود که نقش اساسی در ایجاد سوگیری پردازش اطلاعات هماهنگ با خلق در بیماران افسرده و مضطرب دارند.ابزار به کاربرده شده در این پژوهش به شرح زیر بوده است:پزسشنامه افسردگی بک،پرسشنامه اضطراب موقعیتی-خصیصهای اشپیلبرگر،تکلیف رمزگردانی نامیدن رنگ کلمهها،تکلیف حافظه آشکار(بازشناسی)و تکلیف حافظه ضمنی(شناسایی تاکیستوسکوپی کلمه).برای تجزیه و تحلیل دادههای پژوهش،تحلیل واریانس سه عاملی با اندازهگیریهای مکرر به کاربرده شده است.یافتههای پژوهش نشان داد که بیماران افسردهخو،سوگیری هماهنگ با خلق در حافظه آشکار دارند.اما این سوگیری را در حافظه ضمنی نشان نمیدهند.اما بیماران مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر،در حافظه آشکار،سوگیریهای هماهنگ با خلق ندارند.همچنین نتایج نشان داد که آزمودنیهای هر سه گروه در حافظه ضمنی عملکرد مشابهی داشتهاند.به طور کلی این بررسی نشان داد که سوگیری حافظه آشکار میتواند به عنوان یک ویژکی بارز،اختلال افسردهخویی را از اختلال اضطراب فراگیر و آزمودنیهای بهنجار جدا کند.
خلاصه ماشینی:
"ابزار به کاربرده شده در این پژوهش به شرح زیر بوده است:پزسشنامه افسردگی بک،پرسشنامه اضطراب موقعیتی-خصیصهای اشپیلبرگر،تکلیف رمزگردانی نامیدن رنگ کلمهها،تکلیف حافظه آشکار(بازشناسی)و تکلیف حافظه ضمنی(شناسایی تاکیستوسکوپی کلمه).
آنها مشاهده کردند که بیماران مضطرب،در تکلیف تکمیل ستاک کلمه3 (تکلیف حافظه ضمنی،تکمیل سه حرف اول کلمه با نخستین کلمهای که به ذهن میرسد مانند"است" با کلمه استراحت،استفاده،استرس)در مقایسه با آزمودنیهای بهنجار سوگیری بیشتری برای کلمههای مربوط به تهدید نشان دادند؛در حالیکه بیماران مضطرب در تکلیف یادآوری معطوف به نشانه4 (تکلیف حافظه آشکار،این تکلیف مانند تکمیل ستاک کلمه است با این تفاوت که از آزمودنیها خواسته میشود سه حرف اول کلمه را با کلماتی که قبلا در مرحله رمزگردانی دیدهاند تکمیل کنند)عملکرد مشابهی با آزمودنیها بهنجار نشان دادند.
بیماران اختلال افسردهخویی واژههای مربوط به افسردگی بیشتری (با میانگین 5/67)در مقایسه با کلمههای مربوط به اضطراب(با میانگین 4/44)،خوشایند(با میانگین 4)و خنثی(با میانگین 4/22)بازشناسی کردهاند که نشان دهنده سوگیری حافظه آشکار هماهنگ با خلق این بیماران است.
نمودار 1-نمره حافظه آشکار برای کلمههای مربوط به افسردگی،اضطراب خوشایند و خنثی شاخص حافظه آشکار (واژههای پیشین-واژه بعدی) ظرفیت عاطفی کلمه خنثی خوشایند اضطرابی افسردگی همانطور که در نمودرا 1 مشاهده میشود بیماران مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر و آزمودنیهای گروه گواه، عملکرد مشابهی د بازشناسی انواع واژههای مربوط به افسردگی،اضطراب و واژههای خوشایند و خنثی دارند.
اما بیماران مبتلا به اختلال افسردهخویی واژههای مربوط به افسردگی بیشتری را نسبت به واژههای دیگر(کلمههای مربوط به اضطراب،خوشایند و خنثی)بازشناس کردهاند که نشان دهنده سوگیری این افراد در بازشناسی مواد هماهنگ با خلق است."