چکیده:
در سال های اخیر با شدت گرفتن تحریم های بین المللی و کاهش درآمدهای نفتی، به مالیات ها به عنوان یکی از منابع تامین کننده مخارج عمومی در ایران توجه بیشتری شده است. در این راستا، مطالعات زیادی به مقوله مالیات و نقش آن در توسعه اقتصاد پرداخته اند. با این وجود، اکثر مطالعات داخلی بر نقش مالیات ها بر متغیرهای اقتصاد کلان از قبیل رشد اقتصادی، تورم و نابرابری درآمد پرداخته و مطالعه ای در کشور وجود ندارد که تغییرات درآمد مالیاتی را طی ادوار تجاری بررسی کند. در این مطالعه با بهکارگیری روش حداقل مربعات پویا، کشش¬های بلندمدت و کوتاه مدت پایه های درآمد مالیاتی در کشور در واکنش به تغییرات تولید ناخالص داخلی طی دوره زمانی 1352-1393 محاسبه شده است. نتایج پژوهش نشان میدهد، در بلندمدت کشش مالیات بر درآمد و مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی از نظر آماری بزرگتر از واحد و سایر پایه های مالیاتی تفاوت معناداری با واحد ندارند. در کوتاه مدت نیز تنها کشش مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی متفاوت از واحد بود و سایر پایه های مالیاتی تفاوت معناداری از مقدار واحد ندارند. با توجه به نتایج پژوهش، پیشنهاد می شود که دولت در زمان رکود تمرکز کمتری بر مالیات بر درآمد و مالیات بر اشخاص حقوقی داشته باشد.
خلاصه ماشینی:
"در این مطالعه با به کارگیری روش حداقل مربعات پویا، کشش های بلندمدت و کوتاهمدت پایه های درآمد مالیاتی در کشور در واکنش به تغییرات تولید ناخالص داخلی طی دورهی زمانی ١٣٥٢-١٣٩٣ محاسبه شده است .
از آنجا که لگاریتم پایه های مالیاتی و تولید ناخالص داخلی انباشته از مرتبه یک هستند، میتوان از رابطه (٢) برای برآورد اثرات کوتاه - مدت استفاده کرد: ΔlnBjt=βoj+β1jΔlnyt+ujt (2) مشکل دیگری که در برآورد رابطه (١) وجود دارد، این است که به دلیل غیر ایستا بودن متغیرها، ضریب βj١ (کشش بلندمدت) به صورت مجانبی تورش دار بوده و انحراف معیار آن به صورت سازگاری برآورد نمیشود.
بر اساس نتایج جدول ٧ کشش های بلندمدت در طول ادوار تجاری تغییرات معناداری ندارند، با این وجودβj٣ در همه پایه های مالیاتی (به جز مالیات بر مصرف و فروش) در کوتاه مدت از نظر آماری معنادار است که نشان از تغییرات کشش های کوتاهمدت در طی ادوار تجاری دارد.
نتایج بررسی کشش های مالیاتی در بلندمدت نشان داد که هرچند در بلندمدت همه ی پایه - های مالیاتی حساسیت بالایی نسبت به تغییرات تولید ناخالص داخلی دارند، اما تنها کشش مالیات بر درآمد و اشخاص حقوقی از نظر آماری بزرگتر از واحد است .
از آنجا که در بلندمدت کشش مالیات بر واردات و ثروت کمتر از واحد است بنابراین در صورت بروز رکود اقتصادی دولت میتواند از این دو پایه ی درآمدی به عنوان ابزاری در جهت افزایش درآمد مالیاتی خود اقدام کنند."