چکیده:
مفهوم ارتقاء بهداشت نخستین بار در سال 1975 معرفی شد و دورنمای نوینی را در فعالیتهای بهداشتی ترسیم نمود تا آنجا که امروزه سازمان جهانی بهداشت نیز ارتقاء بهداشت را برتر از پیشگیری و درمان میداند.این مفهوم به تدریج از بهداشت عمومی به حوزه بهداشت روانی نیز گسترش یافته و هم اکنون کوشش در زمینه ارتقاء بهداشت روانی با رویکرد جامعهنگر محور فعالیت بسیاری از برنامهریزان بهداشتی است.گرچه بسیاری بر این باورند که برنامههای ارتقاء بهداشت بیشتر بر افراد بهنجار جامعه تمرکز دارد و نه بیماران و افراد در معرض خطر،ولی امروزه،بر خلاف این دیدگاه هدف برنامههای ارتقاء بهداشت محدود به افراد بهنجار نبوده،بلکه گستره فعالیتهای آن افرادی را که دچار اختلالهای روانی، معلولیت و ناتوانی هستند نیز در بر میگیرد.
خلاصه ماشینی:
"بیانیه اوتاوا (سازمان جهانی بهداشت،1986)،ارتقاء بهداشت را چنین تعریف میکند: فرآیند توانمند کردن افراد تا آنجا که بر سلامتی و (*)دانشجوی دوره دکتری روانشناسی بالینی،عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی زاهدان،تهران،خیابان طالقانی،کوچه جهان،پلاک 1،انستیتو روانپزشکی تهران.
راهبرد پیشنهاد شده در این منشور شامل پنج زمینه فعالیت به شرح زیر بود: 1-سیاستگذاری بهداشت عمومی 2-ایجاد محیطهای حمایت کننده 3-تقویت عملکرد جامعه 4-رشد مهارتهای فردی 5-جهت دادن دوباره خدمات بهداشتی دو سال بعد کنفرانس دیگری در زمینه ارتقاء بهداشت در آدلاید8 استرالیا و کنفرانس بعدی در سال 1991 در ساندزوال9 به بررسی دومین زمینه فعالیت از 5 زمینه مورد نظر منشور اتاوا پرداختند.
پس امروزه این باور پذیرفته نیست که برنامههای ارتقاء بهداشت روان تنها افراد سالم(غیر بیمار یا کسانی که در معرض ابتلاء نیستند)را در برگیرد،بلکه بازتوانی روانشناختی بیماران روانی و کمک به افراد عقبمانده ذهنی به منظور گسترش تواناییها و زمینه فعالیتهای آنان به گونهای که تا حد امکان زندگی عادی داشته باشند را نیز شامل میشود(سازمان جهانی بهداشت، a 1996).
افزون بر آن ارائه اطلاعات بهداشتی و ارتقاء بهداشت در این گروه موجب انتقال اطلاعات به خانوادهها شده و زمینه گسترش ارتقاء بهداشت روانی به کل جامعه فراهم میگردد(سازمان جهانی بهداشت،1997).
به منظور تشویق و ترغیب مؤسسات بهداشتی و آموزشی و برای هماهنگ کردن تلاشهایشان برای ارتقاء بهداشت در سپتامبر 1995 در ژنو جلسهای تشکیل شد که در آن به نقش مدارس به عنوان وسیلهای که بهداشت و آموزش نسلهای آینده را تحت تأثیر قرار خواهد داد،تأکید شده است(سازمان جهانی بهداشت،1988)."