چکیده:
بررسی ابعاد و پیامدهای نفوذ امریکا در ایران در دوره زمانی 1979-1953 در شکل گیری روند روابط دو کشور پس از انقلاب اسلامی اهمیت ویژهای برخوردار است. این تحقیق در پی پاسخ به این سوال است که نفوذ آمریکا در ایران در طی سالهای 1979-1953 دارای چه ابعادی بوده و چه پیامدهایی به دنبال داشته است. در پژوهش حاضر هم در گردآوری دادههای تحقیق و هم در تبیین وتحلیل دادهها از روشهای پژوهش کیفی بهره برداری شده و برای انجام تحلیل کیفی از روشهای توصیفی-تحلیلی استفاده شده است. یافتههای مقاله بیانگر آن است که نفوذ امریکا در ایران همه جانبه و دارای ابعاد مختلف فرهنگی، سیاسی، اقتصادی، نظامی و امنیتی بوده است که کاهش حسن ظن اولیه مردم ایران نسبت به امریکا و مواضعش در ایران و نقش بستن تصویری از یک رژیم دنبالهرو و وابسته در اذهان عمومی از پیامدهای حضور امریکا در ایران بوده است که در نهایت نیز با وقوع انقلاب اسلامی این نفوذ به پایان رسیده است. تبیین این نفوذ برای درک ریشههای رفتارهای جاری این قدرت بزرگ در خصوص کشورمان امری حیاتی است که میتواند ضمن عمق بخشی به درک جامعه دانشگاهی یاری گر دستگاههای سیاست گذاری خارجی باشد.
خلاصه ماشینی:
بدیهی است که هدف اصلی پیمان سنتو حفاظت از متحدین آمریکا در خاورمیانه در فصلنامه علمی -پژوهشی رقابت با شوروی و هم پیمانانش بود، حفاظت از حوزه هایی که در کشمکش بین شرق و غرب در تسلط انگلیس و امریکا قرارداشت و واشنگتن که بطور فزاینده جایگزین بریتانیا در امور منطقه ای می شد، در صدد ممانعت از غلبه نفوذ شوروی بر این حوزه های استراتژیک خاورمیانه بود.
آن ها هم چنین در حوزه خلیج فارس ائتلاف شورای همکاری را شکل دادند و بر علیه دریافت تهدیدی که بنظر غیرواقعی می رسد از نیات و مقاصد ایران انقلابی پیوندهایشان را با ایالات متحده بر علیه ایران تقویت کردند و ایالات متحده نیز که از ١٩٧٩ نیات و مقاصد ایران را تهدید آمیز دریافته است در طول سه دهه گذشته تحلیل قابلیت های ایران و در مقاطعی تلاش برای تغییر رژیم سیاسی ایران را در دستور فصلنامه علمی -پژوهشی کار قرار داده است تا دگرباره ایران را وارد نظام اتحادهای خاورمیانه ای خود کند.
هم اکنون در پی توافق هسته ای ایران و غرب ، دوستان و متحدین ایالات متحده از آینده حمایت های آمریکا از آنها در مقابله با نفوذ منطقه ای تهران نگران هستند، گرچه این توافق به معنای تجدید روابط ایران و آمریکا نیست اما پرسش ها نگرانی هایی شدیدتر را نیز برای رژیم اسراییل ایجاد کرده است .