چکیده:
این مقال شرحی است بر اوصاف و ویژگی های رفتاری روزانه شیعیان از منظر امیرمومنان علی علیه السلام. شیعیانبر اثر ترس از خدای سبحان، بدن هایشان نحیف و تکیده است. ازیک سو، ناراحتی، ترس، غم و غصه در حدمعقول و عادی، موجب انگیزه برای حرکت به سوی کمال مطلوب و رفع نگرانی ها خواهد شد. و از سویدیگر، بی خیالی و بی توجهی موجب بی مسئولیتی و عدم برنامه برای نیل به اهداف مطلوب خواهد بود؛ زیراانسان بی فکر و بی خیال که فاقد ناراحتی است، هیچ گاه از تغذیه و رسیدگی به جسم خود غافل نمی ماند و درنتیجه، چاق و فربه شده، به تن پروری و پرخوری روی می آورد. البته، نگرانی و ترس ناشی از علاقه به زندگی ناپسند نیست، بلکه موجب پیشگیری از خطر است.ازاین رو، ترس از عذاب خداوند آرامش و راحتی را از او می ستاند و چنین فرد ترسان از عذاب الهی، گرچهچهره ای گشاده دارد و با مردم خوشرو است و حتی گره از کار دیگران می گشاید، ولی نگران آینده خویشاست. ازآنجاکه پرهیزگاران و شیعیان واقعی در پی انجام اعمال نیکو و شایسته اند و انجام عبادت و اعمالصالح اندک، آنان را قانع نمی کند، به دنیا و زرق و برق آن کمتر توجه دارند و از قلت زاد و توشه و دوری ازسفر و ترس راه نگرانند. این خود یکی از آموزه های قرآنی است که انسان نعمت ها و زیبایی های اخلاقی ورفتاری را که نشان کمال است، به خداوند نسبت دهد و بدی ها، کوتاهی ها و گناهان را ناشی از ضعف و نقصخود می داند. بنابراین، انسان باید همواره نگران فرجام خویش باشد و اگر بخواهد در جنبه های معنوی رشدکند، پیوسته باید محاسبه گر باشد.
خلاصه ماشینی:
"گرچه برای انسان خواهان سرمستی وتن آسایی حالاتی چون اندوه و ترس، ناخوشایند و نامطلوباست و می کوشد که از هر نوع آن فارغ شود، چنان کهروان شناسان نیز اذعان دارند، آن حالات به طور مطلقغیرطبیعی و زیان بخش نیستند و حدی معین و ویژه از اندوهو ترس برای انسان، مفید و لازمه زندگی است.
البته مؤمنان شایسته ای که در این دنیا با ائمه اطهار علیهم السلام واولیای خدا انس دارند، در عالم برزخ تنها نیستند و آن عزیزانانیس و هم نشین ایشان اند، اما معلوم نیست که ما از اینعنایت و توفیق بزرگ برخوردار شویم و ممکن است به سببرفتارهای ناشایستی که انجام داده ایم، در عالم برزخ خشمخداوند را برانگیزیم.
بدگمانی شیعیان واقعی به نفس خود و خرد و حقیردانستن خویش البته درجه و مرتبه حالات معنوی اولیای خاص خدا را افرادعادی به دست نمی آورند، اما آنان نیز با کوشش و خودسازیو صرف همت بلند می توانند به مراتبی پایین تر برسند.
چگونه چنین نباشند، درحالی که مولا و مقتدایشانامیرمؤمنان علیه السلام که سرآمد بندگان خداست و در عبادت وبندگی خدا مانند ندارد، پس از آن همه عبادت و رسیدگی بهفقرا و گریه و زاری، از کمی توشه و فرجام کار خویش شکوهمی کند و ناله سر می دهد و می فرماید: «آه آه من قلة الزاد وبعدالسفر ووحشة الطریق وعظم المورد» (دیلمی، 1412ق، ج 2،ص 218)؛ آه، آه، از کمی زاد و توشه و دوری سفر و ترس راهو بزرگی آنچه بر ما وارد خواهد شد."