چکیده:
سرمایه اجتماعی از مهمترین نظریات جامعهشناسی، مدیریت، علوم سیاسی و... در عصر کنونی است. این مفهوم با تسهیل روابط اجتماعی و کاهش هزینههای مبادلاتی کارآیی جامعه را بهبود میبخشد؛ از سوی دیگر وجوه گوناگونی مانند: اعتماد، هنجارها و شبکه را شامل میشود. پژوهش حاضر درصدد است تا با رویکرد تحلیلی ـ توصیفی و با استفاده از روش، اسنادی و کتابخانهای به تبیین و معرفی مهمترین مؤلفههای ساختاری، شناختی و رابطهای سوره حجرات بپردازد. این سوره، در برگیرنده آداب و اصول ارتباطی است که زمینههای ارتباط سالم را ترسیم مینماید. این مفاهیم، در برگیرنده مهارتهای ارتباطی و موانع مخرب آن است. مؤلفههایی که در این سوره بدان پرداخته شده، در سطح ساختاری، شناختی و رابطهای؛ تقویتکننده سرمایه اجتماعی خواهد بود. مؤلفههایی مانند؛ رعایت ادب و احترام، انجام تمام امور بر اساس معیارهای دینی، پیشی نگرفتن بر دستورات و تعالیم خدا و رسول اکرم (6) در حقیقت همان کنترل و نظارت دائمی افراد توسط خداوند متعال؛ انضباط اجتماعی، اخوت و برادری، وحدت و یکپارچهنگری، تحلیل و ریشهیابی صحت اخبار، موانع مختلکننده و سلبی مانند: سوظن، عیبجویی، غیبت، تمسخر، لقب گذاشتن بر دیگران ....
خلاصه ماشینی:
com@ym_ghasemi٢٠٠٤ مقدمه و بیان مسئله شرط لازم برای پیشرفت جامعه و توسعه همه جانبه آن ، ایجاد روابط صـحیح ، گسـترش انسجام اجتماعی، بسط مشارکت اجتماعی و اعتمـاد متقابـل اجتمـاعی اسـت ؛ ازایـن رو سرمایه اجتماعی به عنوان یکی از مهم ترین شاخصه های رشد و توسعه در هر جامعـه ای مطرح است .
پژوهش حاضر در صدد است تا به بررسی و تبیین مؤلفه های سـرمایه اجتمـاعی بـا رویکردی بر مضامین اخلاقی، اجتماعی سـوره حجـرات بپـردازد، چـرا کـه مهـم تـرین مفاهیم اخلاقی و ارتباطات گسترده اجتماعی، در سوره حجرات طرح گردیده است ؛ بـه همین دلیل این سوره از سوی بسیاری از نویسندگان به سوره آداب مشهور شده اسـت .
بنابراین جامعه اسلامی، برای حفظ موجودیت خود و تقویت سرمایه اجتماعی بین اعضاء خود باید حول محور واحد، ارتباطات و عملکـرد خـویش را تنظـیم نماینـد کـه دستور صریح قرآن کریم در سوره حجرات این مفهوم «یأایهاالـذین ءامنـوالاتقـدموابـین یدی الله ورسوله واتقواالله إن الله سمیع علیم ...
اخوت و رابطه دینی بین اعضاء جامعه اسلامی رابطـه ای نیسـت کـه افراد برای انگیزه های مادی با یکدیگر این رابطه را شکل داده باشـند؛ چنانکـه خداونـد متعال فرموده است : «وألف بین قلوبهم لوأنفقت مافی الأرض جمیعاماألفـت بـین قلـوبهم و لکن الله ألف بینهم إنه عزیزحکیم »، میان دل هایشان الفت انداخت ، که اگـر آنچـه در روی زمین است همه را خرج میکردی نمیتوانستی میان دل هایشان الفت برقرار کنـی، ولـی خدا بود که میان آنان الفت انداخت ، چـرا کـه او توانـای حکـیم اسـت (انفـال /٦٣).