چکیده:
ساختار وجودی انسان بهترین ساختار آفرینش است:لقد خلقنا الانسان فی احسن
تقویم(تین،95/4) و دارای ظرفیت و استعداد بالا و والاست و خواهان رسیدن به نا محدود
است.
از نظر قرآن،انسان موجودی است که از روح خدا در او دمیده شده و از چنان گوهر و
وجودی برخوردار است که خداوند،دیگر موجودات جهان آفرینش را برای او خلق کرده است و
جهان را به گونهای آفریده است که انسان بتواند در جهت بهرهوری خود از آن استفاده
کند و تا آنجا او را برتری داده است که به فرشتگان دستور داده تا به تعظیم او
بپردازند.
همه این امور بیانگر این حقیقت است که انسان از کرامت و فضیلت ذاتی برخوردار است و
این کرامت در مقام انسانیت اوست و نوع انسان کریم است.این کرامت بالقوه در تمام
انسانها که باید با طی مسیر کمال و درجات به فعلیت برسد،وجود دارد.
در این نوشتار با استناد به آیات متعدد قرآن کریم جهات برتری انسان بر سایر موجودات
که همان کرامت ذاتی اوست بیان شده است.
مانند:
1.برخورداری از روح الهی؛2. آفرینش انسان به دست خدا؛3.انسانهای اندیشمند؛4.خلاصه
و عصاره خلقت؛5.هدف نهایی خلقت؛6.کمال جوو بینهایت طلب؛7.مختار و آزاد.
در نهایت آثار کرامت الهی چنین دانسته شده است:1.مسجود فرشتگان؛ 2. امانتدار
الهی؛3.خلیفة الله در زمین.
خلاصه ماشینی:
"از نظر قرآن،انسان موجودی است که از روح خدا در او دمیده شده و از چنان گوهر و وجودی برخوردار است که خداوند،دیگر موجودات جهان آفرینش را برای او خلق کرده است و جهان را به گونهای آفریده است که انسان بتواند در جهت بهرهوری خود از آن استفاده کند و تا آنجا او را برتری داده است که به فرشتگان دستور داده تا به تعظیم او بپردازند.
آیاتی مانند آیه 4سوره تین:لقد خلقنا الانسان فی أحسن تقویم و آیه 14مؤمنون:ثم أنشأناه خلقا آخر فتبارک الله احسن الخالقین و آیه 70 سورهٔ اسراء:لقد کرمنا بنی آدم و حملناهم فی البر و البحر… و آیات فراوانی که از تسخیر جهان آفرینش و آنچه در زمین است برای انسان،سخن میگویند،همه بر کرامت تکوینی و ذاتی نوع انسان دلالت دارند.
بلکه هدف نهایی خلقت همانا انسان و تعالی وجودی اوست یعنی همه موجودات آفریده شدهاند تا انسان از آنها بهرهگیری کرده و خود را به قرب ربوبی برساند به عبارت علمی حضرت امام: چون تربیت نظام عالم ملک از فلکیات و عنصریات و جوهریات و عرضیات آن،مقدمه وجود انسان کامل است و در حقیقت این ولیده عصاره عالم تحقق و غایة القصوای عالمیان است و از این جهت آخر ولیده است و چون عالم ملک به حرکت جوهریه ذاتیه متحرک است و این حرکت ذاتی،استکمالی است،به هر جا منتهی شده آن غایت خلقت و نهایت سیر است و چون به طریق کلی نظر در جسم کل و طبع کل و نبات کل و حیوان و انسان کل افکنیم،انسان آخرین ولیدهای است که پس از حرکات ذاتیه جوهریه عالم به وجود آمده و منتهی به او شده پس دست تربیت حق تعالی در مقام دار تحقق به تربیت انسان پرداخته است و الانسان هو الاول و الآخر."