چکیده:
این سخنران کوشیده است تا با رد معیارهای سنتی برای اندیشه دینی، معیارهای جدیدی را (که چندان هم تازگی ندارند) برای نواندیشی دینی ارائه کند. این مؤلفهها عبارتند از: 1. خردستیزی یا خردپذیری؛ 2. حسن اخلاقی داشتن یا قبح اخلاقی داشتن؛ 3. مفید بودن یا مضر بودن. در مقابل ملاک سنتیها که به قول ایشان میگویند: «فقط ما هستیم که میتوانیم با علوم و معیارهایی که در طول تاریخ اسلام شکل گرفته و در حوزههای علمیه یاد گرفته میشود بگوییم در سه حوزه عقاید و اخلاق و احکام شرعی صواب و ناصواب کدام است.»
خلاصه ماشینی:
"علمای سنتی در پاسخ به دو سؤال فوق میگویند: فقط ما هستیم که میتوانیم با علوم و معیارهایی که در طول تاریخ اسلام شکل گرفته و در حوزههای علمیه یاد گرفته میشود بگوییم در سه حوزه عقاید و اخلاق و احکام شرعی صواب و ناصواب کدام است و وقتی به آنها گفته میشود شما خودتان مثلا در احکام شرعی اختلاف نظر گستردهای دارید، میگویند: هر کدام از این نظرهای متفاوت برای مقلدان حجت است و اگر چه بالاخره یکی از آنها صائب و بقیه نادرست است، ولی عمل به هر کدام از آنها در پیشگاه خداوند موجب پاداش اخروی است.
این جماعت چون از تحولات فلسفی اجتماعی و سیاسی و اقتصادی جهان حاضر آگاه شدهاند، در ارتباط با فهم دین و تفسیر کتاب و سنت و تعیین عقاید و اخلاق و احکام دینی و تشخیص صواب از ناصواب در این ابواب معیارهایی مطرح میکنند که علمای سنتی اسلام به آنها یا توجه نمیکنند و یا خیلی کم توجه میکنند و اگر هم توجه میکنند فقط به مصداقهای آن معیارها که متناسب با عصرهای گذشته است توجه میکنند و نه به مصداقهای آن در عصر جدید.
7. بررسی دقیق افکار و آرای نواندیشان دینی جهان اسلام، که در صدوپنجاه سال اخیر از مذاهب مختلف اسلامی ظهور کردهاند نشان میدهد که، اینها سه معیار جدید را برای تشخیص صواب و ناصواب که در فهم و تفسیر کتاب و سنت و تعیین عقاید و اخلاق و احکام شرعی وارد میدان میکنند و آنها را برجسته میسازند."