چکیده:
بعد از رحلت حضرت رسول صلی الله علیه و آله مساله امامت و جانشینی ایشان، از مباحث مهم و اختلاف برانگیز میان فرقه های اسلامی گردید و جواب این سوال که مشروعیت آن جانشین، توسط چه کسی و از کجا مورد تایید قرار می گیرد، بحث برانگیز و چالشی تر شده است. مقاله حاضر بررسی دلایل نقلی مشروعیت الهی امام در کلام شیعی بر اساس حدیث متواتر غدیر است. موضوع این پژوهش از روش توصیفی ـ تحلیلی و با رویکرد فقه الحدیث در کلام نقلی به بررسی مساله پرداخته است. بر اساس دلالت حدیث غدیر، کلمه مولی در حدیث، به معنای اولی به تصرف بوده و بر اساس نزول آیه تبلیغ و محتوای دستوری آن، دلالت بر ابلاغ پیام الهی دارد که در صورت عدم ابلاغ، رسالت شان ناقص خواهد ماند و با ابلاغ امامت امیرالمومنین علیه السلام ، آیه اکمال نازل شده و بر اساس محتوای آیه، دین کامل، نعمت تمام و خداوند هم به آن دین راضی شده است و این که همه آن افعال، همراه با ضمائر متکلم از جانب خداوند نازل شده می توان دریافت که مشروعیت مقام امام و نصب امیرالمومنین علیه السلام از جانب خداوند می باشد و پیامبر اکرم صلی علیه و آله هم بر اساس وظیفه ای که داشتند، این مساله را به همگان اعلام نمودند.
خلاصه ماشینی:
"همین استعمال فاء تفریع و عطف بر جمله سابقه دلالت بر ایـن دارد کـه جملـه سابق ، مفسر معنای حدیث غدیر است ؛ بـه ایـن معنـا کـه پیـامبر ٩ ایـن چنـین اراده فرمودند که همان مقامی را که خداوند به من عنایت کرده تا سرپرست شما باشم ، همان مقام برای علی بن ابی طالب ٧، بعد از من ثابـت اسـت (مفیـد، ١٤١٣ق (ب )، ص٣١؛ سید مرتضی ، ١٤١١ق ، ص٤٤٤؛ صدوق ، ١٤٠٣ق (الف )، ص٧٣؛ حلبی ، ١٤٠٤ق ، ص٢١٥؛ اسکافی ، ١٤٠٢ق ، ص٢١٥).
لـذا در بعضـی روایات آمده که پس از نزول آیه فوق ، پیامبر اکرم ٩ سه بار آیـه را تـلاوت کردنـد و بعد فرمودند: «إن کمال الدین و تمام النعمة و رضی الرب بإرسالی إلیکم بالولایـة بعـدی لعلی بن أبی طالب » (صـدوق ، ١٣٩٥ق ، ص٢٧٧؛ طبـری ، ١٤١٥ق ، ص٤٦٨؛ حسـکانی ، ١٤١١ق ، ج١، ص٢٠١)؛ کامل شدن دین و تمام شـدن نعمـت و رضـایت پروردگـار بـه فرستادن من برای شما، به وسیله ولایت علی بن ابیطالب ٧ بوده است که همین کـلام نبوی خود تأکید بر این است که آیه ناظر به معرفی امامت و ولایت امیرالمؤمنین ٧ در آن واقعه مهم تاریخی است (طباطبایی ، ١٤١٧ق ، ج٥، ص١٧٥-١٦٨)."