چکیده:
فتوحات اعراب در مناطق گوناگون ایرن و به ویژه فارس، از جمله موضوعاتی می-
باشد که تاکنون مورد توجه گروهی از پژوهشگران قرار گرفته است که غالبا فارغ از
توجه به بررسی تحلیلی روایات میباشد. در این مقاله با نگرشی متمرکز تلاش
گردیده تا سرداران نظامی اعزامی برای فتح فارس در سال های نخستین فتوحات
اعراب مسلمان در ایران و نسبت های قومی آنان و از سویی بررس ی روایات و
صحت سنجی آن، که از حوزه های کمتر پرداخته شده محسوب می گردد، مورد
تحلیل و ارزیابی قرار گیرد. این پژوهش بر آن است در ابتدا به بررسی سرداران
عرب که نخستین فتوحات فارس را برعهده داشته اند پرداخته و سپس با بررسی
روایات سیفبنعمر با سایر منابع معتبر به موشکافی این جریان تاریخی بپردازد.
خلاصه ماشینی:
"در مورد نکته سوم یعنی تاریخ فتح، شواهد و مدارک نشان میدهند که در واقع فتح در سال 642م/21ق بوده است که در این سال توج به یک دست نشانده تبدیل شده است؛ بلاذری میگوید، فتح بعد از جنگ بر علیه شهرک به وقوع پیوسته است، و خلیفه آن را با رسیدن عثمان بن ابی العاص در سال 21ق، مقارن میداند 5 .
قبلا اشاره شد که فتح اهواز توسط اعراب و پیروزی اعراب در منطقه نهاوند باعث گردید تا سرزمینهای جدیدی برای فتح باز شود؛ تا آنجایی که به عثمانبنابیالعاص و ابوموسی مربوط میشود، قلمروی آنها بخشی از فارس بود که با اهواز مرز داشت، ابوموسی احتمالا به افراد بیشتری نیاز داشت و احتمالا از قبل با خود افرادی از عبدیها را آورده بود، چون بحرین نزدیک بصره بود؛ از طرف دیگر، ما میدانیم که در آن زمان تعداد خیلی کمی از ازدیهای عمان در بصره وجود داشت...
دو متن مرتبط وجود دارد، بر طبق اولین متن 2 که توسط طبری 638م/17ق نقل گردیده، العلابنحضرمی، طبق فرمان خلیفه ابوبکر، حاکم بحرین بوده و بعدا توسط خلیفه عمربنخطاب از مقامش عزل شده و این حداقل چیزی است که یاقوت گفته است (جلد3، صفحه 290) یاقوت چیزی را نقل میکند که مربوط به نامه عثمان به ابنابیالعاص در این ارتباط است (تاریخ 22 جمادی الثانی سال 29 = 2 مارس سال 650)؛ متن سند مشخص میسازد که بهخاطر جبران (1) مایملک و دارایی او در حجاز به او (ابنابیالعاص) پاداش داده شد بود که این مایملک و دارایی توسط عثمان بکار گرفته شده بود و (2) این پاداش بهخاطر از دست دادن حکومت او (ابنالعاص) داده شده بود: در شرحی که بلاذری داده (صفحه 362، 351) فقط به مورد اول اشاره شدهاست."